Devlet adamı (D. ? - Ö. 8 Eylül 1279, Mut/Mersin)

Karamanoğlu Mehmed Bey, Anadolu'nun tarih sahnesinde iz bırakan bir liderdir. Babası Kerimeddin Karaman'ın ardından Karamanoğulları Beyliği'nin başına geçen Mehmed Bey, özgün bir yönetim sergilemiştir. Doğduğu tarih belirsiz olan bu lider, ölüm tarihi konusunda da tartışmalara neden olmuştur.

Mehmed Bey'in liderliğindeki Karamanoğulları Beyliği, Anadolu'nun ilk Türk devleti olma özelliği taşıyan bir beyliktir. Babasının ölümü üzerine beylik lideri olan Mehmed Bey, Niğde Emiri Hatiroğlu Şerafeddin Bey ile işbirliği yaparak Selçuklulara karşı başarıyla ayaklanmıştır. Göksu derbendinde Selçuklu ve Moğol kuvvetlerini mağlup ettikten sonra, Konya'ya girip Selçuklu Türkleriyle ittifak kurarak kısa sürede egemenlik alanını genişletmiştir.

Siyasi arenada da etkin bir rol oynayan Mehmed Bey, Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus'un oğlu Gıyaseddin Siyavuş'u tahta çıkarmış ve kendisi de vezir olmuştur. Bu dönemde Memluk Sultanı Baybars'a bağlılık bildirerek beylik menşuru iznini almıştır.

Mehmed Bey'in en dikkat çekici hamlelerinden biri de dil politikasıdır. Anadolu'da o dönemde genellikle Farsça ve Arapça kullanılırken, o Türkçeyi devlet işlerinde resmi dil olarak belirlemiştir. Türk milletinin dil birliğini koruma amacını taşıyan bu karar, Anadolu'da Moğol istilası sırasında birlik ve direnişin simgesi olmuştur.

Ancak, liderlik dönemi çeşitli zorluklarla da karşılaşmıştır. Aksaray'ı ele geçiren Selçuklu-Moğol kuvvetlerinin baskısına dirense de, bir çarpışmada Ermenek-Mut yakınlarında öldürülmüştür.

Karamanoğlu Mehmed Bey, Anadolu'nun tarihinde milli birliği sağlamış, dil birliğini korumuş ve kendi beyliği için önemli zaferlere imza atmış bir devlet adamı olarak anılmaktadır.

“Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergâhta, bergâhta ve dahi her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye” (13 Mayıs 1277) bir irade yayımladı. Bu sözlerin anlamı günümüz Türkçesi ile şöyledir. “Bugünden sonra hiç kimse divanda, dergâhta, camide, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dilde söz söylenmesin.”

Askeri başarılarının yanı sıra aynı zamanda bilgili bir devlet adamı olan Karamanoğlu Mehmed Bey, devrinin bilim adamlarını ve sanatkârlarını da çevresinde toplamış, onlara büyük önem vermiş ve destek vermiştir.