Bel ağrısı günümüzde insan yaşamında en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Aynı zamanda sağlık sistemleri üzerinde de ciddi bir ekonomik yük oluşturmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri'nde bel ağrısı tedavisine her yıl 100 milyar dolar harcanırken, bundan kaynaklanan iş kaybının maliyetinin yaklaşık 700 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Bunun için ülkemizde ciddi bir harcama yapıldığı tahmin edilmektedir. Son yıllarda özellikle uzun süre bilgisayar başında çalışan kişilerde boyun ağrısı da tehdit haline geldi. Pandemi sürecinde hareketsizliğin etkileri sırt ve boyun sorunlarıyla birlikte genel sağlığımıza da yansımaya devam ediyor.
Doç. Dr. Bahçelievler Memorial Hastanesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Bölümü. Dr. Salim Şentürk çalışma hayatında bel ve boyun fıtıkları hakkında bilgiler verdi.
Egzersiz bel ve boyun ağrılarına da iyi geliyor
Çalışma hayatının yanı sıra psikolojik stres ve aşırı kilo da omurga sorunları yaşama olasılığını artırıyor. Stresli bir iş yaşamı, kaygı, mutsuzluk ve üzüntü, omurga ile ilgili rahatsızlıkların daha sık ortaya çıktığı bir ortam yaratmaktadır.
Düzenli fiziksel aktivite sorun olasılığını azaltırken, haftanın beş günü, günde yarım saatlik bir fiziksel aktivite programı bile koruyucu etki göstermektedir. Bel ağrısı genellikle dinlenme, ısınma ve ilaçlarla 5 ila 7 gün içinde kaybolur.
Endoskopik yöntemle işe ve sosyal hayata dönüş çok daha kısadır.
Bazı hasta gruplarında omurga sorunlarından fıtıklaşmış diskler sorumludur. Bel fıtığı olan hastaların %2-3'ünde cerrahi tedavi gerekir.
Şiddetli bacak ağrısı, bacaklarda güç kaybı, tuvalete çıkmayı kontrol edememe gibi durumlarda ameliyat düşünülmelidir. Cerrahi seçenek olarak çeşitli yöntemler kullanılsa da günümüzde en gelişmiş minimal invazif yöntem endoskopik diskektomi yöntemidir.
Bu yöntemde hastalar 7 mm'lik bir cilt kesisinden ameliyat edilir. Çoğu durumda hastanın kemik anatomisine dokunulmaz ve kasların içinden girilerek ameliyat gerçekleştirilir.
Ameliyat, ucunda kamera bulunan, içinde boşluk bulunan, kalem inceliğinde bir endoskop aracılığıyla gerçekleştirilir. Ameliyatın süresi 10 ila 50 dakika arasında değişmekle birlikte hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir.
Beldeki kemik dokusu neredeyse hiç bozulmadan kaldığı ve kas dokusu çıkarılmadığı için hastalar ameliyat sonrasında çok az sırt ağrısı yaşar ve çoğu zaman ağrı kesici kullanmalarına gerek kalmaz. Hastalar ameliyattan 2-3 saat sonra yürütülür ve aynı gün taburcu edilir.
Hastaların işe dönmeleri ortalama 1 haftadır. Diğer cerrahi yöntemlerle karşılaştırıldığında endoskopik yöntemin, hastaların normal hayata ve iş hayatına dönmesine olanak sağlaması açısından belirgin bir avantajı vardır.
Özellikle kaslarının korunması gereken sporcuların ve çalışma hayatına bir an önce dönmesi gereken çalışanların ilk tercihidir.
Bel fıtığında olduğu gibi boyun fıtığı ameliyatı da belirli bir grup hastada yapılmaktadır. Şiddetli kol veya boyun ağrısı, kol güçsüzlüğü veya bacak güçsüzlüğü gibi durumlarda ameliyat düşünülmelidir. Boyun fıtığı ameliyatları da farklı yöntemler kullanılarak yapılabilmektedir.
Çoğu hasta mikroskop altında boynun ön kısmından 3-4 cm'lik bir cilt kesisinden ameliyat edilebilirken, bazılarında ise endoskopla boynun ön veya arka kısmından ameliyat yapılabilir.
Mikroskop altında yapılan ameliyatlarda çıkarılan disk dokusunun yerine kafes yerleştirilirken, endoskopik ameliyatta sadece baskıya neden olan disk dokusu çıkarılır ve kafes yerleştirilmesine gerek kalmaz.
Boyun fıtığı nedeniyle mikrocerrahi ve endoskopik yöntemlerle ameliyat edilen hastaların ameliyattan sonra yaklaşık 1 hafta boyunluk takmaları istenir. Ameliyat sonrasında hastaların boyunlarını öne eğik çalışmamaları, ofis çalışanlarının ise bilgisayar ekranlarını göz hizasına getirmeleri isteniyor. Çalışırken dik oturmanız, sırtınıza yastık koymanız ve boynunuzu öne doğru eğmemeniz önerilir.