Lejyoner hastalığı, halk arasında dönem dönem 'duş başlığı hastalığı' olarak da bilinen önemli bir akciğer enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon, Legionella olarak bilenen bakteri türleri tarafınca çoğalır ve özellikle su sistemlerinde bakteriyel kontaminasyon sonucu meydana gelir. Özellikle Duş başlıkları, su depoları, klimalar gibi su buharının bulunduğu yerlerde, bu bakterinin solunum yolu ile vücuda girmesine sebep olur. Lejyoner hastalığı, ateş, baş ağrısı, solunum sıkıntısı ve kas ağrısı gibi belirtilerle kendini belli eder ve tedavi edilmediği sürece ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Peki Duş başlığı hastalığı nedir, belirtileri nelerdir?
DUŞ BAŞLIĞI HASTALIĞI (LEJYONER HASTALIĞI) NEDİR?
Lejyoner hastalığı ya da Legionellosis, Legionella türlerinin sebep olduğu ciddi bir akciğer enfeksiyonudur. Legionella şu anda 70 tane farklı serogrubu kapsayan ve minimum 50 türden meydana gelmektedir. Bunların sadece belli bir kısmı insanda hastalıklarla ilişkilidir. Hastalığa en çok sebep olan tur L.pneumophila’dır; ve bu tür diğerlerinden farklı virulans ve invazyon yetenekleri ile, L.pneumophila serogrup 1, vakaların yüzde 75-80’inden sorumludur. Bununla beraber diğer türlerde özellikle nozokomiyal pnömonilere sebep olabilir.
Hastalık ilk olarak 1976 senesinde Philadelphia’da bir otelde (Bellevue Stratford Hotel) Amerikan Lejyonerlerinin katılım sağladığı bir kongrede, katılımcılar arasında pnömoni ile seyreden bir salgınla tanımlanmıştı. Kongreye katılım sağlayan katılımcılardan 221’i L. pneumophila’a yakalanmış ve 34’ü hayatını kaybetmiştir. Enfeksiyon ilk olarak lejyonerlerin olduğu bir toplantıda ortaya çıkmış ve etkili mikroorganizma akciğer doku örneklerinden izole edildiği için hastalığa “Lejyoner hastalığı” denilmiş ve enfeksiyona sebep olan bakteri de Legionella pneumophila olarak isimlendirilmiştir. Lejyoner hastalığı ilk kez otel kaynaklı bir salgın ile tanımlanmış olup çok gecmeden hastane-kaynaklı salgınlar veya sporadik olgularla ortaya cıkabileceği de öğrenilmiştir.
Lejyonelloz terimi ise hafif ateşli hastalıkdan (Pontiac ateşi), fatal ve hızlı olabilen pnömoniye kadar uzanabilen (Lejyoner hastalığı) bakteriyel enfeksiyonları tanımlamak için kullanılıyor. Lejyoner hastalığı, hafif bir alt solunum yolu tutulumundan, tüm organları etkileyebilen, ağır koma ve ölüme ilerleyebilen formlarıyla geniş bir klinik yelpazede ortaya çıkan sistemik karakterli bir enfeksiyondur. Temel patolojik olaylar akciğerlerde ortaya çıkıyor. Hastalığın seyrini ise savunma mekanizmalarının durumu belirliyor. Radyolojik ve Klinik olarak diğer pnömonilerden ayırdedilemediği icin kesin tanısı mikrobiyolojik incelemeyle konulabilir.
Lejyoner Hastalığının nedenleri nelerdir?
Legionella bakterileri doğal sularda var olan mikroorganizmalardandır. Dünyanın hemen hemen bütün bölgelerinde göl, bataklık, nehir, kaplıcalar gibi su kaynaklarından; toprak örneklerinden; kuyu suları, kanalizasyon içeriği, gübre ve okyanus kıyılarından Legionella’ lar izole edilmiştir. Legionella’lar insan yapımı su sistemlerinde de yaygın bir şekilde gösterilmiştir. Su sıcaklığı uzun zaman 25-55 C° aralığında kaldığında Legionella önemli bir sorun olarak karşımıza çıkar. Kuvvetli bir su akışı bakterilerin üremesini engel olabilir, fakat bu akış bütün sıcak su sistemi boyunca sabit değilse, suyun durgun olduğu bölgelerde ölü boşluklar meydana geliyor. Ölü boşluklar bakterinin yerleşmesini kolaylaştırarak riski arttırıyor.
Lejyoner Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Kontamine bir su kaynağı yoksa Lejyoner hastalığı gelişemez. Bakterinin akciğerlere ulaşabilmesinde iki yol olduğu kabul edilir. Genel olarak kabul gören yol, solunum havasına çevresel kaynaklardan bulaşabilen (soğutma-kulelerinin fanları, sprey nemlendirme cihazları, duş başlıkları ve jakuzi, dekoratif fıskiyeler...) Legionella bulunan su aerosollerinin solunmasıdır. Diğer ciddi bulaşma yolu, Legionella içeren suyun aspirasyonu sonucu orofarinkse yerleşmiş bakterinin solunum yollarına geçmesidir. İnsanlardan insana bulaş yoktur.
Lejyoner Hastalığı belirtileri nelerdir?
Lejyoner hastalığının inkübasyon periyodu 2-10 gün olmakla birlikte birçok vakada 5-6 günden sonra semptomlar kendini göstermeye başlayabilir. Hastalık erken dönemde ciddi bir gribal enfeksiyon şeklinde başlayıp bunları ateş, baş ağrısı, kuru öksürük, iştahsızlık, yorgunluk, solunum sıkıntısı, eklem ve kas ağrıları gibi semptomlar takip edebilir. Akut durumlarda vücudun pek çok sistemi etkilenip bulantı, mental konfüzyon, kusma ve hatta renal yetmezlik gelişebilir.
Lejyoner Hastalığı Risk Faktörleri nelerdir?
Lejyoner hastalığı “fırsatçı” bir enfeksiyon olarak da değerlendiriliyor; sebebi ise belirgin bir şekilde altta farklı bir hastalığı olan veya immün sistemi düşük bireyler hasta olmaktadır. Normal bağışıklık sistemine sahip sağlıklı bireyler etkene maruz kalsalar bile çoğu kez enfeksiyon gelişmemektedir. Erkekler kadınlardan daha çok etkilenmektedir. (milliyet)