Halk arasında çikolata kisti olarak bilinen endometriozis, rahim iç zarına benzer dokunun yumurtalıklar ve fallop tüpleri gibi vücudun diğer kısımlarında büyümeye başladığı bir durumdur. Her yaşta bulunabilen endometriozis, özellikle adet döneminde ağrı, kanama, tuvalete giderken ağrı gibi belirtilerle ortaya çıkabilmekte ve kadın kısırlığının önemli nedenlerinden biridir.
Ataşehir Memorial Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinden Prof. Dr. Mesut Polat, “Endometriozis Farkındalık Ayı”nda endometriozis ve semptomları hakkında bilgiler verdi.
Rahim iç tabakasına endometriyum denir. Yumurtanın döllenmediği durumlarda adet döneminde bu tabaka dökülür. Endometriozis, rahim içindeki endometriyum adı verilen bu dokunun rahim dışında farklı bölgelerde oluşmasıyla ortaya çıkar. Endometriozisin halk arasında çikolata kisti olarak adlandırılmasının nedeni, endometriozis sonucu oluşan kistlerin içeriğinin çikolata rengine benzemesidir.
Endometriozisin en sık belirtisi pelvik ağrılar
Endometriozis belirtileri her kadında farklı şekilde kendini gösterebilir. Endometriozisin en sık görülen semptomu pelvik ağrıdır. Endometriozis belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Ağrılı adet dönemi, aşırı kanama, cinsel ilişki sırasında ağrı, tuvalete giderken ağrı, gebe kalamama, yorgunluk, ishal, kabızlık, şişkinlik veya özellikle adet dönemlerinde bulantı. Endometriozis tüm kadınlarda görülebilmektedir ancak yapılan çalışmalarda;
- Adet görmeye erken yaşlarda başlayan kadınlarda
- Adet sıklığı normalden fazla olan kadınlarda
- Hiç gebe kalmamış kadınlarda
- 25-25 yaş arası kadınlarda
- Renkli gözlü kadınlarda endometriozis daha fazla görülmektedir.
Endometriozis tedavisi kişiye özel planlanmalıdır
Endometriozis tedavisi hastanın semptomları, yaşı, çocuk sahibi olmak isteyip istemediği gibi faktörler dikkate alınarak kişiye özel planlanmalıdır. Endometriozis tedavisinde farmakolojik ve cerrahi yöntemler ön plana çıkmaktadır.
Endometriozis kistleri kendiliğinden kaybolmaz. Tedavi genellikle cerrahidir. Endometriozis tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kistlerin büyümesini önleyebilir. Ancak bu ilaçlar kistleri yok etmez. Kist kendi kendine patlayabilir ancak kist duvarı rahimden çıkarılmadığı için tekrarlama riski oldukça yüksektir.
Hormon tedavileri endometriozis ağrısını azaltabilir
Endometriozis semptomlarını hafifletmek için ağrı kesiciler kullanılabilir. Ancak ağrı kesiciler rahatsızlığı değil, yalnızca semptomları hafifletir. Eğer hasta çocuk sahibi olmayı planlamıyorsa ağrı kesicilerle birlikte hormon tedavisi de uygulanabilir. Uygulanan hormonal ilaçlar ağrıyı azaltabilir veya rahatsızlığı tamamen ortadan kaldırabilir.
Ancak ilerleyici endometriozis vakalarında hormon tedavileri durdurulduğunda hastalığın geri dönme ihtimali vardır. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar için tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme yöntemleri uygulanabilmektedir.
Laparoskopik endometriozis ameliyatı küçük kesilerden yapılır
Endometriozisin cerrahi tedavisi hastalığın yaygınlığı, hastanın çocuk sahibi olmak isteyip istemediği, yaşı gibi kriterler dikkate alınarak planlanmalıdır. Çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda laparoskopik yöntem ön plana çıkmaktadır. Hasta çocuk sahibi olmak istediğinden bu işlem sırasında yumurtalıklar, tüpler ve rahim korunur.
Laparoskopik endometriozis ameliyatında karın içerisinde yapılan küçük kesilerden endometriozise ulaşılır ve kist çıkarılır. Operasyon genel anestezi altında yapılır ve iyileşme süresi çok kısadır. Endometriozis tedavisinin son aşamasında histerektomi adı verilen cerrahi yöntem tercih edilmektedir. İlaç tedavilerinin ve laparoskopik cerrahi yöntemlerin yetersiz kaldığı ileri evre endometrioziste rahim ve yumurtalıkların alındığı histerektomi yöntemi kullanılmaktadır.