Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın, Brezilya donanmasına ait Nae Sao Paulo adlı savaş gemisinin Aliağa'da sökümü için Sök Denizcilik adlı firmaya 30 Mayıs 2022'de izin verdiği ortaya çıktı. Bünyesinde 900 tondan fazla asbest olduğu iddia edilen savaş gemisinin yaratacağı tehlikeye dikkat çeken Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, "Aliağa'da yaşayanların tamamını etkileyebilecek, hatta öldürebilecek miktarda asbest bombası geliyor" dedi.
Sök Denizcilik adlı firmanın, Brezilya donanmasına ait Nae Sao Paulo adlı savaş gemisinin İzmir'in Aliağa ilçesindeki gemi söküm tesislerine getirilmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan onay aldığı ortaya çıktı.
'Beyana aykırı radyasyon çıkarsa geri gönderilecek'
Firmanın Nae Sao Paulo adlı savaş gemisinin Aliağa'da sökümü için yaptığı başvuruya Bakanlığın şartlı izin verdiği belirtildi. Bakanlık yazısında şunları söyledi:
"Bakanlığımızın, planlanan taşımanın Basel Sözleşmesi hükümlerine uygun yapılması, mümkün olduğunca atıklardan arındırılmış olması, gemide radyoaktif madde bulunmaması ve geminin radyasyon ölçümlerinin fon seviyesi altında bulunması şartıyla itirazı bulunmamaktadır. Gemi ülkemize geldiğinde yanaşma izni verilmeden yetkili kurum tarafından radyasyon ölçümleri yapılacak ve ölçümlere ilişkin harcamalar Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. tarafından karşılanacaktır. Ölçüm sonucunun beyan edildiği gibi fon seviyesi değerlerinin altında olduğunun ve gemide radyoaktif madde bulunmadığının tespit edilmesi halinde gemi, söküm tesisine yanaştırılacaktır. Ölçümler sonucunda gemide beyana aykırı radyasyon çıkması durumunda gemi ihracatçı ülkeye geri gönderilecektir."
'Asbest bombası'
ASUD Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari ise Aliağa'ya getirilecek geminin yaratacağı tehlikeye dikkat çekerek "Aliağa'ya ne yazık ki asbest bombası Sao Paulo gemisi geliyor" dedi. Fransız yapımı geminin Şubat 2017'de Brezilya donanması tarafından devre dışı bırakıldığını hatırlatan Ensari,12 Mart 2021 tarihinde Aliağa'da gemi söküm faaliyetinde bulunan Türk firması Sök Denizcilik ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından Aliağa'da sökülmek üzere satın alındığını belirtti.
Geminin 16 aydır Türkiye'ye gelmesi beklendiğini aktaran Ensari, "Tehlikeli atıkların sınırlar ötesi taşınımı ve bertarafın kontrolüne ilişkin Basel Sözleşmesi hükümleri gereği çeşitli izinler ve yazışmalar tamamlandı. Gemi römorklar ile çekilerek Aliağa'ya yola çıkmak üzere" dedi.
Aliağa'daki gemi sökümünün ve diğer tersanelerdeki gemi tamir-bakımının, asbest ve tehlikeli madde maruziyeti bakımından Türkiye'nin kanayan yarası olduğunu söyleyen Ensari, "Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un bir soru önergesine verdiği cevap olan '5 yılda Aliağa'da 714 gemi söküldü ve 241 ton asbest bertarafı yapıldı' açıklaması, ASUD olarak endişelerimizde haklı olduğumuzu gösterdi. Sao Paulo gemisinin ikizi olan Clemenceau'nun 760 ton asbest barındırdığı bilgisine sahibiz" dedi.
'Aliağa, İzmir ve Ege Denizi çok ciddi tehdit altında'
Bu durumda geminin Türkiye'ye söküm için gelmesinin, bakanlığın açıkladığı 241 ton asbestin 3 katından fazla olduğunu söyleyen Ensari, Aliağa gemi sökümlerinde çalışanlarının ve çevre halkının asbeste maruz bırakıldığını kaydetti ve şu ifadeleri kullandı:
"Aliağa'da yaşayanların tamamını etkileyebilecek, hatta öldürebilecek miktarda asbest bombası geliyor. Aliağa, İzmir ve Ege Denizi çok ciddi tehdit altındadır."
Ne olmuştu?
İzmir'de çevre örgütleri, odalar ve sivil toplum örgütleri tarafından Sao Paulo gemisinin İzmir'e getirilecek olmasına tepki gösterilmiş ve çeşitli basın açıklamaları yapılmıştı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer de 14 Mayıs 2021'de sosyal medya hesabından, "Brezilya'dan Nae Sao Paulo uçak gemisinin sökülmek üzere Aliağa'ya getirileceği haberlerini yakından takip ediyorum. 600 ton asbest içerdiği belirtilen gemiye Bakanlığın şu ana kadar bir izin vermediğini öğrendim" açıklamasını yapmıştı.
