Milyonlarca insanın canını yakan deprem yeni bir rant kapısı açtı. Depremde yıkılan binalardan çıkan demir, pwc, plastik, kablo, bakır, kağıt gibi değerli atığın toplamda 12 milyar TL'yi bulacağı hesaplandı. Enkazın tamamına yakınının çıkarılıp boş alana taşınmasında kamu kurumları, belediyeler ve ücretsiz hibe yöntemle özel firmaların tahsis ettiği kepçe, dozer ve kamyonların kullanıldığı ifade ediliyor. Enkazdan çıkan değerli atığın kimlere verildiği kamuoyuna açıklanmadan, yangından mal kaçırır gibi hızla toplandığını belirten uzmanlar, hurdadan elde edilecek parayla en az 15 bin konutun yapılıp depremzedelere verilebileceğini ancak bu paraların birilerinin cebine gitmiş olabileceğini söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan hesaplamalara göre deprem bölgesinde 116 milyon ile 210 milyon ton enkaz oluştu.
1.5 MİLYON TON ATIK
Yıkılan binalardan ortalama olarak 150 milyon ton civarında enkazın çıkacağı ve bunun da yüzde 1'inin hurda ve geri dönüşüm malzemesi olacağı var sayılarak yapılan hesaplamalar, enkazda en az 1.5 milyon ton düzeyinde değerli atığın olduğuna işaret ediyor. Bu atığın ortalama kilogram değerinin 8 TL olduğu, dolayısıyla deprem enkazından en az 12 milyar liralık değerli atık çıkacağı hesabı yapıldı. Normalde bina yıkım işleri, binadan çıkacak hurda karşılığı olarak ücretsiz yapılabiliyor. Ancak deprem sonrası enkazın hızla kaldırılması için bölgeye çok sayıda ücretsiz araç gönderildi. Bu araçların büyük bölümünü yurdun dört bir yanındaki kamu kurumları ile belediyeler gönderdi. Binlerce araç da şirketler tarafından ücretsiz tahsis edildi. Dolayısıyla değerli atıktan elde edilecek paranın depremzedeler için kullanılmak üzere kamuda kalması gerektiği ifade ediliyor.
15 bin konut yapılır
Uzmanların yaptığı hesaplamalara göre, enkazdan çıkacak değerli atıkların kamu tarafından bir yerde toplanıp satılması halinde elde edilecek yaklaşık 12 milyar lirayla yaklaşık 15 bin civarında yeni konut yapılıp depremzedeye verilebilecek. Ancak değerli atığın kamu tarafından mı depolandığı yoksa müteahhit firmalara mı verildiği bilinmiyor. Enkaz kaldırma maliyetinin, enkazdan çıkacak atığın değerinin yüzde 1'ine ancak karşılık geldiğini, sadece hurda kabloların bile maliyeti karşılayabilecek boyutta olduğu belirtiliyor.