TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un başkanlığında Perşembe günü toplanan Genel Kurul’da, Cumhurbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pazartesi açıkladığı, depremden etkilenen Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Kilis, Adıyaman, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Şanlıurfa ve Malatya’da 3 ay süreyle Anayasa’nın 119. Maddesine göre OHAL ilan etmesine ilişkin cumhurbaşkanlığı tezkeresi görüşülerek oylandı.
Teklif, Cumhur İttifakı'nın oylarıyla kabul edildi.
Adıyaman Milletvekili Taş için saygı duruşu
Milletvekilleri, kulislere konulan “Milletimizin başı sağolsun” yazılı kokartları takarak Genel Kurul’daki görüşmelere katıldı.
Toplantı öncesinde depremde hayatını kaybeden AKP Adıyaman Milletvekili Yakup Taş ile depremde yaşamını yitiren yurttaşlar için saygı duruşunda bulunuldu. AKP sıralarına ise Taş’ın fotoğrafı konuldu.
Oktay: 1 milyon 100 bin kişilik geçici barınma imkanı oluşturuldu
Görüşmelerde yürütme adına söz alan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, OHAL ilanı kararının gerekçesi hakkında bilgi verdi.
Oktay, OHAL ile acil ve hayati ihtiyaç malzemelerinin karşılanması, afet bölgesinde yıkılma riski olan binaların bulunduğu alanlara girişin sınırlandırılması, tehlike arzeden binaların yıkılması ve zaruri ihtiyaçların dağıtımının düzenlenmesi gibi zorunlu işlerin kolaylıkla ve hızlıca sağlanabileceğini söyledi.
Oktay, mülki idare amirleri, tedavi, kurtarma, yedirme, giydirme ve barındırma gibi işlerle bu gibi işlerin gerektirdiği acil satın almaları ve kiralamayı doğrudan yapabileceklerini belirterek "depremin yıkıcı etkisi, ağır kış koşulları ve doğrudan etkilenen il sayısı ve nüfusa göre sürenin 3 ay olarak belirlendiğini" ifade etti.
Deprem bölgesinde alınan önlemler ve yapılan yardımlara ilişkin de bilgi veren Oktay, geçici barınma ihtiyacının karşılanması için bölgede 100 binin üzerinde çadır kurulduğunu ve 1 milyon 255 bin battaniye gönderildiğini aktardı. Oktay, ilk etapta 1 milyon 100 bin kişilik geçici barınma imkanı oluşturulduğu ve bu kapsamda afet bölgesinden 27 bin 722 vatandaşın tahliye edildiğini belirtti.
Depremden zarar gören her bir aileye acil ihtiyaçlarının karşılanması için ilk etapta 10 bin TL yardım verilmesini kararlaştırdıklarını belirten Fuat Oktay, "İlk etapta da 100 milyar TL kaynak ayrılmıştır. İhtiyaca göre bu destekler artarak devam edecektir” dedi.
Muhalefet sürenin bir aya çekilmesini istedi
Muhalefet partileri ise 3 aylık sürenin uzun olduğunu ifade ederek bir aya düşürülmesi için önerge verdi. İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, depremlerden etkilenen 10 ildeki 3 aylık OHAL süresinin bir aya indirilmesi halinde destek vereceklerini belirterek “İktidar hangi yetkiden yoksun ki OHAL ile yeni yetkiler istemekte?” diye konuştu.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan ise iktidarın deprem bölgesine müdahalede beceriksiz bir yönetim sergilediğini belirterek, OHAL’le temel hak ve hürriyetlerin kısıtlanacağını ifade etti. HDP Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç, "Müdahalede geç kalındığını ve binlerce insanını hayatını kaybettiğini belirterek, organizasyon ve koordinasyonsuzlukla karşı karşıya kalındığını" söyledi. Oluç, iktidarın elinde yeterince yetki olduğunu, seçimlere gidildiği bir süreçte OHAL kararı alınmasını doğru bulmadıklarını ifade etti.
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından CHP ve İYİ Parti, OHAL süresinin bir ay olarak uygulanmasına ilişkin önerge verdi. Önerge iktidar kanadının oylarıyla reddedildi.
Arkasından oylanan Cumhurbaşkanlığı tezkeresi AKP, MHP ve BBP oylarıyla kabul edilirken muhalefet destek vermedi.
OHAL ilanı, hangi yetkileri veriyor?
Anayasa’nın 119. Maddesine göre Cumhurbaşkanı’na verilen ve TBMM onayı ile yürürlüğe giren OHAL uygulaması ile yürütmeye, yani iktidara, yasama veya bazı bürokratik süreçleri beklemeden hızla karar alma, bazı özgürlükleri de sınırlama yetkisi veriyor. OHAL Yasası uyarınca, idareye verilen bazı olağanüstü yetkiler şöyle:
- OHAL ilan edilen bölgede kurum ve kişiler kendilerinden istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek zorunda.
-Farklı bölgelerdeki yardımların düzenlenmesi ve arama kurtarma çalışmalarının sağlanması için Koordinasyon Kurulu oluşturulabilecek.
-Doğal afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebepleriyle olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde bulunan 18 - 60 yaşları arasındaki bütün vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlü oluyor.
-Bölgenin belirli yerlerinde yerleşimi yasaklamak, belirli yerleşim yerlerine girişi ve buralardan çıkışı sınırlamak, belli yerleşim yerlerini boşaltmak veya başka yerlere nakletmek mümkün oluyor.
-Resmi ve özel her derecedeki öğretim ve eğitim kurumlarında öğrenime ara vermek ve öğrenci yurtlarını süreli veya süresiz olarak kapatmak mümkün hale geliyor.
-Gazino, lokanta, birahane, meyhane, lokal, taverna, diskotek, bar, dansing, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerleri, oyun salonları, otel, motel, kamping, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini denetlemek ve bunların açılma ve kapanma zamanını tayin etmek, sınırlamak, gerektiğinde kapatmak ve bu yerleri olağanüstü halin icaplarına göre kullanmak da yürütmenin kararlarına bağlanıyor.
-Bölgede olağanüstü hal hizmetlerinin yürütülmesi ile görevli personelin yıllık izinlerini sınırlamak veya kaldırmak mümkün oluyor.
-Bölge sınırları içerisindeki tüm haberleşme araç ve gereçlerinden yararlanmak ve gerektiğinde bu amaçla geçici olarak bunlara el koymak mümkün hale geliyor.
-Tehlike arz eden binaları yıkmak; sağlığı tehdit ettiği tespit olunan taşınır ve taşınmaz mallar ile sağlığa zararlı gıda maddelerini ve mahsullerini imha etmek mümkün oluyor.
-Gerekli görülen zaruri ihtiyaç maddelerinin dağıtımını düzenlemek kolaylaşıyor.
-Halkın beslenmesi, ısınması, temizliği ve aydınlanması için gerekli gıda madde ve eşyalarla her türlü yakıtın, sağlığın korunmasında, tedavide ve tıpta kullanılan ilaç, kimyevi madde, alet ve diğer şeylerin, inşaat, sanayi, ulaşım ve tarımda kullanılan eşya ve maddelerin, kamu için gerekli diğer mal, eşya, araç, gereç ve her türlü maddelerin imali, satımı, dağıtımı, depolanması ve ticareti konularında gerekli tedbirleri almak, bu yerlere gerektiğinde el koymak kolaylaşıyor.
-Kara, deniz ve hava trafik düzenine ilişkin tedbirleri almak, ulaştırma araçlarının bölgeye giriş ve çıkışlarını kayıtlamak veya yasaklamak da OHAL uyarınca mümkün hale geliyor.
-Kamuyu telaşlandıracak şekilde asılsız, haber yapanlara dönük maksatlı haber yapanlara dönük cezai yaptırımlar uygulamak da kolaylaşıyor.
Kaynak: www.bbc.com