2000 yılında yüksek vücut kitle endeksi (VKİ), ömrü kısaltan risk faktörleri arasında 11. sırada yer alıyordu. Ancak Lancet dergisinde yayınlanan Küresel Hastalık Yükü araştırması, 2021'e gelindiğinde bu risk faktörünün altıncı sıraya yükseldiğini ortaya koydu. Obezite, yüksek tansiyon, kalp sorunları, böbrek fonksiyon bozuklukları ve tip 2 diyabet gibi sağlık sorunlarına yol açarak ölümlere neden olmaktadır.
Hava kirliliğinin de obezite gibi küresel hastalık yüküne önemli katkıda bulunduğu bulgusu dikkat çekmektedir. Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nde (IHME) yardımcı profesör olan Dr. Michael Brauer, risk faktörlerinin genç nüfusta arttığını, ancak yaşlanan bir nüfusun bu sağlık sorunlarını geliştirme olasılığının da yüksek olduğunu belirtmektedir.
Araştırma, 1990'dan 2021'e kadar 204 ülke ve bölgeden elde edilen verilere dayanmaktadır. Obezitenin en yaygın olduğu yerlerin başında Tonga, Amerikan Samoası, Polinezya, Mikronezya, Cook Adaları ve Niue gelmektedir. Türkiye'nin de obezite konusunda kırmızı renkte tehlikede olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmacılar, küresel hastalık yüküne en büyük katkının hava kirliliği olduğunu, bunu yüksek tansiyon ve sigara kullanımının takip ettiğini belirtmektedir. Özellikle genç nüfusta düşük doğum ağırlığı, erken doğum, kirli su ve hijyenik koşullar gibi faktörlerin sağlıksızlık ve erken ölüm risklerini artırdığı görülmektedir.
Son yıllarda, hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı işlenmiş gıdaların yaygınlaşmasıyla birlikte obezite ve kötü sağlık koşulları nedeniyle erken ölüm oranlarında yüzde 16'lık bir artış yaşanmıştır. Bu artışta aşırı işlenmiş gıdaların ve fiziksel aktivitenin azalmasının etkisi büyüktür.
Araştırmacılar, küresel yaşam beklentisinin artmaya devam edeceğini ancak bu artış hızının yavaşlayacağını belirtmektedir. Ancak 2050 yılına gelindiğinde, kalp hastalığı, felç, diyabet ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi sağlık sorunlarının erken ölümlerin ana nedenleri olacağı öngörülmektedir.
