Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Haftalık Para ve Banka İstatistikleri Temmuz 2023’ün son haftası yayımlandı. O dönemde Merkez Bankası rezervleri 113,6 milyar dolara yükseldi. Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu toplam beş bankacı net rezervlerin geçen hafta 4.9 milyar dolar artışla 15.8 milyar dolara yükselmesini bekliyor. Bankacılar TCMB’nin bugün açıklayacağı toplam rezervlerin 4 Ağustos itibarıyla 115.6 milyar dolara yükseleceğini hesaplıyor. TCMB konuya ilişkin bir yorum yapmadı.
Bankacılar, TCMB rezervlerini bankanın geçiş dönemi olarak da adlandırdığı kamu kontrollü döviz politikalarından serbest politikalara geçiş sürecinde olduğu için yakından takip ediyor. Genel seçimler öncesinde TL’nin değerinin korunması için rezervlerin kullanılmasını da içeren politikalar nedeniyle, TCMB döviz rezervleri 2 Haziran’da tarihi dip seviyeleri görmüştü. TCMB net rezervleri, 2 Haziran’da -5.7 milyar dolara inerek 2002 yılında başlayan veri serisinin en düşük değerini almasından bu yana geçen iki ayda 15 milyar dolardan fazla toparlandı.
Merkez Bankası geçen yıl devreye aldığı önlemlerle ihracatçıların döviz gelirlerinin en az %40’ını rezervine katıyor. Türkiye yılda 250 milyar dolarlık ihracat yapıyor ve bu adım 12 ayda düzenli 100 milyar dolarlık rezerv kazanımı anlamına geliyor. Seçimler öncesi bu tutarın tamamı hatta bazen daha fazlası piyasaya satılıyordu. TL’nin seçim öncesi olması gerekenden daha değerli kalmasını sağlayan bu süreçte ihracat vb. gelirler, TCMB rezervlerinin kendisi satılarak sağlanmıştı. Seçim sonrası ise bu süreç sona erdi.
Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucu Ortağı Haluk Bürümcekçi rezervi yükseliş ve düşüş yönlü etkileyen bu adımların geçen hafta nette 1.4 milyar dolar artışa işaret ettiğini belirterek “... ilgili haftada yapılan bu tür alımların yaklaşık 1.4 milyar dolarlık (kısmının) piyasaya satılmayarak korunduğunu” söyledi.
AĞUSTOS AYINDA KKM KUR MALİYETİ 350 MİLYAR TL OLACAK
TCMB’nin Haziran ve Temmuz ayı için 300 milyar TL civarında kur farkı ödediğine de dikkat çeken bankacılar Ağustos’ta ise kur farkı kaynaklı maliyeti 350 milyar TL öngörüyor. KKM 116.6 milyar dolara ulaştı. KKM’nin TL karşılığı ise 3.1 trilyon TL ile sektörün 12.5 trilyon TL’lik mevduatının önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bankacılar KKM’nin sektör genelinde yüzde 70’in biraz üzerinde yenilendiğini tahmin ediyor.
21 TEMMUZ HAFTASINDA 294 MİLYON DOLAR ARTTI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Haftalık Para ve Banka İstatistikleri yayımlandı. Merkez Bankası rezervleri 113,6 milyar dolara yükseldi. TCMB’nin toplam rezervleri 21 Temmuz haftasında bir önceki haftaya göre 489 milyon dolar artarak 113 milyar 551 milyon dolara ulaştı. TCMB’nin net rezervi, geçen hafta 400 milyon dolardan biraz fazla artarak 13,7 milyar dolar seviyesine çıktı. Swap harici net rezerv ise eksi 48,4 milyar dolardan eksi 50,2 milyar dolara geriledi.
Buna göre, 21 Temmuz itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 294 milyon dolar artışla 71 milyar 675 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri, 14 Temmuz’da 71 milyar 381 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu. Söz konusu dönemde altın rezervleri de 195 milyon dolar artarak 41 milyar 681 milyon dolardan, 41 milyar 876 milyon dolara çıktı. Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 21 Temmuz haftasında bir önceki haftaya kıyasla 489 milyon dolar artışla 113 milyar 62 milyon dolardan 113 milyar 551 milyon dolara yükseldi.
‘ARTIŞ CESARET VERİCİ’
Temmuz ayının ikinci haftasında rezervler hakkında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Programımızın önemli bir hedefi de piyasa koşulları elverdiği ölçüde uluslararası rezerv birikimini sağlamaktır” dedi. 26 Mayıs’ta 98.5 milyar dolar olan Merkez Bankası rezervlerinin, 30 Haziran’da 108.6 milyar dolar seviyesine çıktığını hatırlatan Şimşek, “Aynı dönemde net rezervler ise 14.2 milyar dolar iyileşme göstermiştir. Son dönemde rezervlerde gözlenen bu hızlı artış cesaret vericidir.” ifadelerini kullandı.
‘BANKANIN BELİRLEYİCİ ROLÜ DEVAM EDİYOR’
TCMB’nin ihracat haricinde KKM, turizm, yabancıların konut ve vatandaşlık edinimi, YUVAM kaynaklı düzenli döviz gelirleri de bulunuyor. TCMB döviz kazandırıcı işlemlerden toplanan dövizleri ise en çok kur korumalı mevduat ve ihracatçıların ithalat kaynaklı ihtiyaçlarını sağlamak için kullanırken; seviye değil likiditeyi gözettiğini belirtiyor. Üst düzey bir bankacı, “TCMB rezervlerini kamu kontrollü yapıdan çıkışın devam ettiğini görmek için izliyoruz. Süreç kademeli olacağı için şu an geçiş dönemi, dolayısıyla bankanın düzenlemelerle döviz piyasasındaki belirleyici rolü devam ediyor” dedi ve ekledi: “TCMB’nin geçen hafta eksiye geçtiği günler var ancak bunlara baktığımızda KKM ve ihracatçının ithalat ödemesini aldığı günlere denk geldiğini görüyoruz. Haftalık olarak bakınca 1.5 milyar dolar rezerv biriktirdiklerini görebiliyoruz. TCMB KKM zorlasa da rezerv artışını devam ettirmeye kararlı görünüyor” dedi.
SATIŞA NEREDEYSE SON VERİLDİ
TL’yi savunmak için kamu bankaları aracılığı ile rezerv satışına da olanak sağlayan Hazine protokolünün kullanımına son verilmesiyle başlayan rezerv artışı TCMB’nin bankalara rekor KKM dönüşleri kaynaklı oluşan döviz satışlarına rağmen devam ediyor. TCMB, KKM dönüşleri için bankalara ihtiyacı olan dövizi doğrudan sağlayacak düzenlemeye giderken yaklaşık bir ay önce gerçekleşen değişimi işlemciler, daha “şeffaf” politikalara geçiş olarak niteliyor. Bankacılar rezerv artışlarının, KKM dönüşlerinin rekor seviyede olduğu Ağustos ayında da devam etmesinin önemine dikkat çekiyorlar. Ağustos ayı için 45-50 milyar dolarlık KKM dönüşü olduğunu tahmin eden bankacılar kur farkı ödemelerinin de bu ay zirvede olacağını hesaplıyor. (Karar)
