Kolon kanseri, kötü beslenme, hareketsizlik, fazla kilo, sigara ve stres gibi risk faktörlerinin gölgesinde son yıllarda hızla artıyor. Dünyada kansere bağlı ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alan bu kanser türüne ilişkin toplumsal farkındalığın eksikliği endişe vericidir.
Türkiye'de her yıl yaklaşık 20.000 kişiye kolon kanseri tanısı konuluyor. Ayrıca son 15 yılda 50 yaş altı kişilerde daha sık görülmeye başlanmıştır. Ancak erken teşhis ve doğru tedavi ile bu ölümcül kanser önlenebilir.
Gastroenteroloji Uzmanı. Dr. Nurdan Tözün kolon kanserinden korunmak için 8 hayati ipucu verdi:
SAĞLIKLI BESLENİN
Sağlıksız beslenme yani lif oranı düşük, işlenmiş/eklenmiş gıdalar içeren ve kırmızı et oranı yüksek beslenme kolon kanserinin en önemli tetikleyicileri arasında yer alıyor. Öğretmen. Nurdan Tözün “Diyetinizde bol miktarda lif, bol miktarda koyu yeşil meyve ve sebze, tahıl ve süt ürünleri bulunmalı, kırmızı et yerine beyaz et ve balık tüketmelisiniz. Hayvansal yağlardan, fazla kırmızı etten, yağlı yiyeceklerden, şarküteri, sosis gibi işlenmiş gıdalardan ve katkı maddesi içeren paketlenmiş gıdalardan uzak durun. “Geleneksel Akdeniz diyetini benimseyin” dedi.
HAREKET EDİN
Her gün 30 dakika veya haftada en az üç gün 50 dakika düzenli egzersiz yapın. Bisiklete binmeyi, hızlı yürümeyi, yüzmeyi veya büyük kas gruplarını çalıştıran aerobik egzersizleri yapmayı tercih ederek hayatınıza mutlaka hareket ve spor katın.
ALKOL VE SİGARADAN KAÇININ
Bilimsel çalışmalarda; Profesör, sigaranın yanı sıra aşırı alkolün de kolon ve rektum kanserine yol açtığının gösterildiğini söyledi. Nurdan Tözün, günde 50 gram ve üzerinde alkol tüketenlerde kolon kanseri riskinin içmeyenlere göre bir buçuk kat arttığını belirterek; Her ikisinin birlikte alınması halinde riskin çok daha büyük olduğunu söyledi.
KİLONUZA DİKKAT EDİN
Eğer fazla kilonuz varsa mutlaka sağlıklı beslenme ve egzersizle fazla kilolarınızdan kurtulun ve ideal kilonuza ulaşın. Unlu ve nişastalı yiyeceklerin, şekerli meyvelerin, tatlandırıcıların, hamur işlerinin ve aşırı yağlı yiyeceklerin zarar verdiğini unutmayın. Her 10 kiloluk artış kolon kanseri riskini %5 artırır.
YETERLİ VE KALİTELİ UYKU ALIN
Öğretmen. Yeterli ve kaliteli uykunun kolon kanserinden korunmada önemli rol oynadığını söyleyen Dr. Nurdan Tözün, şöyle konuştu: “Hücre yenilenmesi, farklılaşması, DNA onarımı gibi bazı olaylar gece ile gündüz arasında farklılıklar gösterir. Uyku bozukluğu olan kişilerde ve vardiyalı çalışanlarda sirkadiyen ritim adı verilen 24 saatlik döngü bozulur ve metabolizma için önemli olan bazı hormonların işlevleri değişir. Bu kilo alımına ve kansere yol açabilir. "Yetişkin bir insan günde ortalama 6 ila 8 kez uyumalı ve uyuduğu ortamın kaliteli uykuyu yani karanlık ve sessiz olmasını sağlamalıdır" dedi.
KALSİYUM VE D VİTAMİNİNE DİKKAT EDİN
Kalsiyum ve D vitamininin kansere karşı koruyucu etkileri tartışmalı olsa da bazı çalışmalar umut verici sonuçlar ortaya koyuyor, bu nedenle düşük seviyeleri mutlaka takip edin ve gerekirse doktorunuzdan tavsiye edilen desteği alın.
DÜZENLİ OLARAK TEST EDİN
Yılda bir veya iki yılda bir yapılan dışkıda gizli kan testi ve/veya kolonoskopi, kolon kanserinden korunmada en önemli testlerdir. Kolon kanserinin artık daha genç yaşlarda tespit edilmesi nedeniyle 45 yaş, tarama yaşı olarak giderek daha fazla benimseniyor. Kolonoskopi kolon kanseri görülme sıklığını %80 oranında azaltır ve kanserden ölümleri önler. Ailesinde kolon kanseri, iltihabi bağırsak hastalığı öyküsü olan, daha önce polip aldıran veya kanser ameliyatı geçirenlerin 45 yaşından önce ve doktorlarının önerdiği sıklıkta kolonoskopi yaptırmaları kritik önem taşıyor. Çeşitli nedenlerden dolayı kolonoskopi yapılması mümkün değilse bilgisayarlı tomografi (BT) ile sanal kolonoskopi bir alternatif olabilir ancak polip tespit edildiğinde tekrar kolonoskopiye başvurmak gerekir.
BU BELİRTİLERİ SAKIN GÖZ ARDI ETMEYİN!
Günlük yaşamın yoğunluğu içinde bazı rahatsızlıklar göz ardı edilebiliyor ve mevcut strese ya da tüketilen gıdalara bağlanabiliyor. Ancak dikkatli olun! Özellikle bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler (normalse kabızlık veya ishal), inatçı karın ağrısı, kilo kaybı, anemi, anüsten kanama ve dışkıda taze kan kolorektal kanserin habercisi olabilir.
