Gündemin en önemli başlıkları arasında Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) aracılığıyla geçen sene geliştirilen tahıl koridoru anlaşması yer aldı.
Ukrayna ve Rusya’nın tahıl ürünlerini dünya pazarlarına taşınması için bir mekanizma oluşturulmasını öngören anlaşma uyarınca bugüne kadar yaklaşık 27 milyon ton Ukrayna tahılı Türk boğazlarından geçti ve piyasalara sunuldu.
Ancak Rus tahılı, gübre ve amonyak gibi ürünlerinin henüz ihracatının başlamamış olması Moskova’nın tepkisine neden oluyor.
Moskova, normalde 120 gün uzaması gereken tahıl koridoru anlaşmasını Mart ayında sadece 60 günlüğüne uzattığını, bu sürede sorunların çözülmesi gerektiğini vurguladı.
Lavrov, basın toplantısında, Temmuz 2022’de yapılan anlaşmanın Rus ürünlerini de içeren bir paket anlaşma olduğunu ancak Rusya’ya ilişkin kısmını uygulanmadığını, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çağrılarına karşın Batı tarafının sorunları aşmaya çalışmadığını kaydetti.
“BM Genel Sekreteri sürekli çağrıda bulunuyor, fakat nafile. Onlar hiçbir karşılık vermiyor. Çeşitli Rus ürünlerinin sigortalanması, sevkiyatı ile ilgili engellemeler devam ediyor ve hatta daha da sertleşiyor,” diyen Lavrov Ukrayna’nın sattığı tahıl ürünlerinin sadece yüzde 3’ünün en az gelişmiş ülkelere gönderildiğini, geri kalanının indirimli bir şekilde AB ülkelerine pazarlandığını da kaydetti.
'Tahıl anlaşmasına gerek olup olmadığını gözden geçiririz'
Tahıl ürünleri ve gübre gibi tarımda kullanılan maddelerin yaptırım kapsamında olmadığını ancak bu ürünlerin taşınması, sigortalanması ve ödemelerinin yapılması konusundaki sorunların aşılamadığını belirten Rus dışişleri bakanı, “Swift ödeme sistemine giremiyoruz. Biz yüklerimizi sigortalayamıyoruz, gemilerimiz Akdeniz limanlarına giremiyor. Yabancı gemiler de bizim limanlarımıza giremiyor,” diyerek sorunları sıraladı.
Lavrov, “Biz bunu iki kere 120 gün olarak uzattık ancak mevcut sorunlarımızın çözümü için hiç kimseyi göremeyince ve vicdanlara seslenmekten bıkınca hafif bir tırmandırma amacıyla inisiyatifi sadece 60 gün için uzattık. Gıda ürünlerimizin önündeki engellerin kaldırılmaması durumunda bu anlaşma gerekli mi diye yeniden düşüneceğiz,” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu: Engellerin kalkması için BM ile temas halindeyiz
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da Rus ürünlerinin ihracatı önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini, bunu küresel gıda güvenliği açısından dile getirdiklerini kaydederken, bu anlaşmanın sürdürülmesinin hem gıda güvenliği açısından hem de Ukrayna-Rusya arasında diplomasinin sürmesi açısından önemli olduğunu kaydetti.
“Bu anlaşmanın devam etmesine önem veriyoruz” diyen Bakan Çavuşoğlu, “Rusya ile BM arasında bir anlayış var. Guterres’in gayretleri var. Biz de bunları güçlü şekilde destekliyoruz,” dedi.
ABD ve Birleşik Krallık dışişleri bakanları ile de konuyu ele aldığını anlatan Çavuşoğlu, “Tahıl koridoru anlaşmasının uzatılması için bu sorunların aşılması gerekiyor” diye konuştu.
KAYNAK,GETTY IMAGES
Ukrayna tahılı karayoluyla mı Avrupa'ya taşınacak?
Lavrov, Ukrayna ile Avrupalı ülkeler arasında Ukrayna tahıl ürünlerinin karayolu ve nehirler aracılığıyla taşınmasına ilişkin düşüncelerin olduğunu, bunu Avrupalı tahıl üreticilerin tepkisine rağmen planladıklarını da gündeme getirdi.
Batı’nın samimi ve dürüst bir yol izlememesi durumunda Rusya’nın tahıl anlaşması dışındaki yolları kullanabileceğini kayda geçiren Bakan Lavrov, “Eğer Sayın Guterres’in ısrarla dile getirdiği gibi (Rus ürünlerinin satışına) başlamayacaklarsa, o zaman ürünleri Ukrayna’dan karayoluyla, tren ve nehirler üzerinden zaten bağlantılı oldukları lojistik aracılığıyla taşıyabilirler. Biz de, eğer mümkün olursa, bu inisiyatif dışında Türkiye ve Katar ile birlikte çalışma olanağını kullanırız,” ifadelerini kullandı.
Türkiye-Katar işbirliği yapabilir
Aynı konuda açıklamalarda bulunan Çavuşoğlu da tahıl koridoru anlaşması yapılırken amacın en az gelişmiş ülkelerin bu ürünlere ulaşması olduğunu anımsattı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu konuda görüş birliğinde olduğunu kaydetti.
Çavuşoğlu, “Rusya tahılının Türkiye’de un haline getirilmesi ve buradan en az gelişmiş ülkelere unun ulaştırılması işbirliği süreci başladı. Buna Katar da destek veriyor. Biz bu tür adımlarla dünya gıda krizinin en az şekilde hissedilmesini amaçlıyoruz,” diye konuştu.
Tahıl koridorunun uygulanmaya devam edilmesi gerektiğini, mevcut anlaşmalara uyulmasının bunu sağlayacağını kaydeden Bakan, Türkiye’nin bu tutumunun Rusya’ya destek olarak okunmasını yanlış olduğunu da söyledi.
Ankara-Şam normalleşmesi için dörtlü toplantı yakında
Toplantılarda Ankara-Şam normalleşme sürecinde Rusya’nın arabuluculuğunda başlatılan süreç de ele alındı.
Lavrov, Aralık ayında başlatılan sürecin devam etmesinin önemine dikkat çekerken, normalleşmenin sadece bir iki toplantıyla sağlanamayacağını ancak güvenin tesis edilmesi ve istişarelerin yoğunlaşmasının büyük önem taşıdığını kaydetti.
Çavuşoğlu da 3-4 Nisan’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde yapılan toplantıları anımsatırken, “Her ülke tututumunu açık ve şeffaf şekilde dile getirdi. Bu böyle devam etmeli. Bu sürecin 1-2 toplantıyla çözümlenmeyeceği konusunda gerçekçiyiz. İstişarelerin yoğunlaştırılarak devam ettirilmesi gerek,” dedi.
Lavrov, bundan sonraki aşamada 4 ülke dışişleri bakanın Moskova’da bir araya gelmesinin planlandığını, tarihler üzerinde çalışıldığını kaydetti.
Lavrov: Seçim sürecinin parçası değiliz
Basın toplantısında, bir Rus gazeteci, Lavrov’a 14 Mayıs seçimleri hakkında görüşünü ve kimin kazanacağına ilişkin beklentisini sordu.
“Beni birileriyle karıştırıyorsunuz herhalde, bu soruyu ABD’lilerin olduğu basın toplantısında sorun,” yanıtını veren Lavrov, ABD ve Batı’nın aksine ülkesinin hiçbir ülkenin içişlerine ve seçimlerine karışmama ilkesini sürdürdüğünü kaydetti.
“Türkiye’deki seçimlerin bir parçası değiliz,” diyen Rus Dışişleri Bakanı, Türkiye’nin demokratik ve şeffaf seçim deneyimine sahip olduğunu, bunu başarıyla devam ettirdiğini kaydetti.
Çavuşoğlu da Türkiye’de seçimlerin milletin vereceği oyla sonuçlanacağını, hiçbir ülkenin Türkiye’nin seçim sürecine müdahale etmesini istemeyeceklerini söyledi.