İki örgüt, araştırma bulgularını paylaşmak ve soruşturmalar hakkında bilgi talep etmek üzere İçişleri ve Adalet Bakanlarına mektup yazdı.
Bakanlıklardan gönderilen yanıtta, "Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin işkenceye sıfır tolerans gösterdiği belirtildi, suçlamalar için "olgusal temelden yoksun belirsiz iddialar" denildi.
İki insan hakları örgütü bugün yayımladıkları ortak açıklamayla, kolluk kuvvetlerine yönelik "işkence ve kötü muamele" iddiaları hakkında 'eksiksiz ve tarafsız' soruşturma talep etti.
Açıklamada, bir kişinin işkenceye maruz bırakılmasının ardından gözaltında hayatını kaybettiği öne sürüldü. Ayrıca, bazı vakalarda polis veya jandarmanın, suç işledikleri öne sürülen insanlara yönelik sivil kişilerin saldırılarını engellemek için de müdahale etmediği iddia edildi.
Açıklamada, "Depremden sonra evlerde ve işyerlerinde hırsızlık ve yağma olayları bildirilmiş ve bu durum kolluk görevlilerini ciddi bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya bırakmış olsa da uluslararası hukuk ve Türkiye’nin kendi mevzuatı, hangi koşullar altında olursa olsun şüphelilere işkence veya diğer türde kötü muamele yapılmasını yasaklar" denildi.
Ayrıca hükümetin uzun yıllardır "işkenceye sıfır tolerans" politikasına bağlı kaldıklarını öne sürdüğü hatırlatması yapıldı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson, “Kolluk görevlileri, doğal afet kapsamında ilan edilen olağanüstü hali, cezadan muaf şekilde işkence ve kötü muamele yapma ve hatta öldürme serbestliği gibi görüyor” dedi.
Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, bölgede görevlendirilen polis, jandarma ve askerlerin faili olduğu 34 erkek mağdura yönelik 13 işkence ve diğer türde kötü muamele vakasına ilişkin 34 kişiyle görüşmeler yaptı, mevcut video görüntülerini inceledi.
Açıklamada, üç vaka dışında tüm işkence ve kötü muamele olaylarının Hatay’ın Antakya ilçesinde meydana geldiği, dört vakada mağdurların Suriyeli mülteciler olduğu ve bu saldırılarda "yabancı düşmanlığına dayalı ek saikler" bulunduğu belirtildi.
'Resmi gözaltı işlemi yapılmadı'
Vakaların çoğunda, mağdurlar hakkında resmi gözaltı işlemi yapılmadığı, fiziksel şiddete maruz bırakıldıkları ve bir kısmının suç üstlenmeye zorlandığı belirtilen açıklamada, "Yalnızca iki vakada ilgili kişiler hakkında isnat edilen suçlardan ötürü soruşturma başlatılmış olması, bu kişilerin suç işlediğine dair somut bir şüphenin en başından itibaren mevcut olup olmadığı konusunda ciddi soru işareti oluşturmaktadır" denildi.
Açıklama şöyle devam etti:
"Türkiye yetkilileri deprem bölgesinde, mağdurların suç teşkil eden eylemlerde bulunduklarından şüphelenip şüphelenmediklerine bakılmaksızın polis, jandarma ve askeri personelin insanlara işkence ve diğer türde kötü muamele yaptığına ilişkin tüm bildirimler hakkında eksiksiz ve tarafsız cezai ve idari soruşturmalar yürütmelidir.”
'Sorumlular adalet önüne çıkarılmalı'
Açıklamada, bu yanıt için "OHAL altındaki deprem bölgesindeki vakalara ilişkin hak örgütlerinin bulgularını ve kolluk uygulaması hakkında sorulan sorularını ele almaktan ziyade depremin ölçeğine, gerçekleşen yıkıma ve yardım çabalarını içeriyordu" ifadesine yer verildi.
Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Ofisi Direktörü Nils Muižnieks, “Mülteci olanlar da dahil tüm mağdurların, maruz bırakıldıkları şiddete karşılık adalet ve tazminat hakkı var. Yetkililer polis, jandarma ve diğer kolluk görevlilerinin yaptıkları tüm işkence ve diğer türde kötü muamele vakaları hakkında gecikmeksizin ceza soruşturmaları başlatmalı ve sorumluları adalet önüne çıkarmalıdır” dedi.
