İran'daki eylemler: İnsan hakları kuruluşu 100 protestocunun ölüm cezasıyla karşı karşıya olduğunu söyledi

IHR, infaz riski altındakiler arasında beş de kadının bulunduğunu belirtti.

Kuruluş, ölüm cezasıyla karşı karşıya kalan protestocu sayısının, ailelerin sessiz kalma baskısı altında olması nedeniyle, çok daha fazla olduğuna inanıldığı uyarısı da yaptı.

İran’da eylemcilerin göstermelik olarak tanımladığı yargılamaların ardından iki kişi idam edilmişti.

İkisi de 23 yaşındaki Mohsen Shekari ve Majidreza Rahnnavard, Devrim Mahkemeleri tarafından muğlak bir şekilde tanımlanan ulusal güvenlik suçlaması “Allah’a düşmanlıktan” suçlu bulunmuştu.

İran’da, 13 Eylül’de başörtüsünü kurallara uygun takmadığı gerekçesiyle gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölmesinin ardından rejim karşıtı gösteriler başladı.

Yetkililer protestoları "yabancı destekli isyan” diye niteledi ve sert karşılık verildi.

IHR’ye göre şu ana dek aralarında 64 çocuk ve 34 kadının da bulunduğu en az 476 eylemci öldürüldü.

IHR’nin yayımladığı raporda, cezaları ya da karşılaştıkları suçlamalar yetkililer, aileleri ya da gazeteciler tarafından açıklanan 100 kişinin tespit edildiği belirtildi.

Raporda tüm sanıkların “kendi avukatlarına erişim hakkı, yasal prosedürlere uyma ve adil yargılama hakkından mahrum bırakıldığı” iddia edildi ve şöyle devam edildi:

"Sanıkların temas kurmayı başardığı ya da hücre arkadaşları ve insan hakları savunucuları tarafından dışarı aktarıldığı vakalarda, hepsinden fiziksel ya da ruhsal işkenceyle sahte itiraflar alındı.”

Yakında idam edilme riski bulunanlar arasında 22 yaşındaki Muhammed Ghobadlou da yer alıyor.

“Allah’a düşmanlık” suçlamasından hüküm giyen Ghobadlou, Eylül ayında başkent Tahran’daki gösteriler sırasında, aracını bir grup polisin üzerine sürüp, birini öldürmekle suçlanıyordu.

Annesi, oğlunun bipolar kişilik bozukluğu olduğunu ve seçtiği avukatların olmadığı ilk duruşmada, aceleyle ölüm cezası verildiğini söylüyor.

Uluslararası Af Örgütü kolundaki, dirseğindeki ve omzundaki ezikleri belgeleyen bir adli tıp raporuna dikkat çekerek, Ghobadlou’nun gözaltında işkence ve kötü muameleye uğradığından endişelendiğini belirtti.

IHR’nin raporuna göre Ölüm cezası verilebilecek suçlamalarla karşı karşıya kalan beş kadın arasında, Kürtçe öğretmeni Mojgan Kaovusi de var.

Sari kentinde geçen hafta başlayan yargılamada savcı, Kavousi’nin “sosyal medyada yaptığı paylaşımlarla halkı fesata teşvik etmekle” suçladı.

IHR Direktörü Mahmud Emiri Moghaddam AFP Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada "Yetkililer, ölüm cezaları vererek ve bazılarını infaz ederek, insanları evlerine geri göndermek istiyor. Bunun biraz etkisi oldu ama rejime yönelik öfke daha da büyüdü” dedi.

İngiltere ise, İngiltere ve İran çifte vatandaşlığına sahip yedi kişinin protestolara katıldıkları gerekçesiyle gözaltına alındıkları haberlerinin ardından, İran’dan acil bilgi talebinde bulunulduğunu açıkladı.

Bu arada, İranlı satranç oyuncusu Sara Hadem, Kazakistan’da düzenlenen turnuvada, protestoculara destek vermek için iki gündür başörtüsü takmadan mücadele ediyor.

İran yasaları, ülkeyi resmen temsil eden kadınların ülke dışında da başörtüsü takmasını şart koşuyor.