Günümüzde fiziksel aktivitedeki azalmanın veya aşırı fiziksel performansın kalp-damar hastalıklarını tetiklediği görülmüştür. Kişinin günlük yaşamdaki performansını düşüren kalp sorunları varsa efor testi en iyi test yöntemlerinden biridir. Kardiyak efor testi en basit ve en güvenilir yöntemlerden biri olmasına rağmen kişinin bazı kronik hastalıkları varsa gerekli olabilir. Bu süreci yöneten kardiyologlar, kişinin aile geçmişi ve rutin yaşantısı hakkında öngörüde bulunarak stres check-up yaptırmasını önerebilir.
Efor testi nedir?
Efor testi, kalbin dış fiziksel stres nedeniyle daha fazla çalıştığı durumlarda kalp atış hızını, kan basıncını ve nefes almayı izleyerek kalbin nasıl tepki verdiğini ve çalıştığını belirlemek için yapılan bir testtir. Temel prensibi, gözlemlenemeyen ve istirahatte bozularak fiziksel stres yaratan kalp fonksiyonlarını ortaya çıkarmaktır. İşlem sırasında; Hayati bir organ olan kalbe aşırı yük uygulanır ve bu arada kalp kasında sorun olması durumunda kişinin EKG'si düzenli aralıklarla sürekli olarak izlenir ve kaydedilir. Sağlık kurumlarında egzersiz sürecinin tamamı esas olarak "koşu bandı" adı verilen koşu bandı üzerinde gerçekleştirilir.
Efor Testinin Önemi
Son yıllarda hazır gıda tüketiminin ve ofis işlerinin artması insanlarda hızlı kilo alımına neden oluyor. Bu durum toplumda obezite, kötü kolesterol, hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıkların artmasına neden olmuştur. Damarlarda biriken fazla yağ ve diğer toksik moleküller zamanla kalp-damar sisteminin kan akışına, damar yapısına, kan basıncına ve kalp atış hızına zarar verebilir. Her ne kadar dejenere olan bu sistem hareketsiz kaldığında çok fazla sinyal vermese de, fiziksel kapasite arttıkça ani kalp krizi, ölüm sınırına yaklaşan tansiyon ve diğer olumsuz süreçlere neden olabiliyor. Ayrıca başta koroner yetmezlik olmak üzere bazı genetik veya doğuştan kalp hastalıklarının tespitinde efor testi öne çıkıyor.
Hangi Durumlarda Efor Testi Yapılır?
Şüpheli koroner kalp hastalığı
Hasta göğüs ağrısı şikayetiyle doktora başvurduğu için ön muayene olarak yapılır
Çaba kapasitesinin belirlenmesi
Hastanın kalp krizi geçirmesi durumunda hastalığın seyrinin izlenmesi
Hipertansiyonun nedeni bulunamıyorsa egzersiz sırasında kan basıncının değerlendirilmesi
Kalp hızı değişimi ile efor arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Kardiyak risk altındaki kişilerin periyodik olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi
Kalp damarına stent takılan ve koroner arter baypas ameliyatı olan hastanın takibi
Bu durumlarda vücutta spesifik bir sorun varsa bu test hastayı uygun tedaviye yönlendirebilir.
Efor Testi Kimlere Yapılır?
Kişinin daha önce kalp krizi geçirmiş olması, hipertansiyonu ve açıklanamayan kalp ritmi bozukluğu olması, kalp ameliyatı geçirmesi, spor yaparken göğüs ağrısı şikayeti olması, damar sertliği hastası olması ve sevk işlemine tabi tutulması durumunda bu test yapılabilir. Benzer nedenlerden dolayı doktora gidersiniz.
Efor Testi Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?
Öncelikle hastayı efor testine hazırlamak çok önemli, 2-3 saat öncesinden hafif yemek yemeniz tavsiye ediliyor. Ancak test öncesinde dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Hastayla birlikte daha önceki EKG incelemeleri yapılmalıdır
Kadın hastalar iki parçalı takım elbiselerle görünmelidir
Hasta rahat spor kıyafetler giymelidir.
Erkek hastalar göğüs kıllarını tıraş etmiş olarak başvurmalıdır
Hipertansiyonu olan hastaların tansiyon ilaçlarını doktor gözetiminde alması gerekir.
Kalp ritmini değiştiren ilaçlar kullanıyorsanız öncelikle doktora başvurmanız önemlidir.
Efor Testi Nasıl Yapılır?
Egzersiz testinde kişi öncelikle kapsamlı bir muayeneden geçirilir, doktor hastanın diğer tetkikleriyle birlikte istirahat EKG'sini alıp yorumlar. İkinci olarak bazı EKG dalgalarında yapılacak değişikliklerin mutlaka uzman hekim gözetiminde yapılması gerekir. Üçüncüsü, işlemin başlangıcında kişi koşu bandına yerleştirilir, eğim ve hız her 3 dakikada bir artırılır, aralıklı olarak tansiyon ölçülür.Negatif sonuç varsa test beklenmeyebilir.
Kadınlarda Efor Testi
Kadınlara efor testi nasıl yapılır sorusu sürecin doğru yönetilmesinde etkilidir. İşlem öncesinde iki parçalı kıyafet giymesi önerilen kadınlara vücutlarına uygun bir egzersiz programı önerilmektedir. Genel uygulama prosedürlerine göre elektrotlar göğüs bölgesine yerleştirilerek aynı işlem tekrarlanır.
Erkeklerde Efor Testi
Erkeklerde kalp-damar hastalığı riski daha fazladır. Bu nedenle egzersizin temposu daha büyük yoğunlukta belirlenebilir.
Efor Testi Adımları
Test sürecinde aşağıdaki durumlar adım adım takip edilir:
Elektrotlar hastanın göğsüne yerleştirilir.
Nabzınız ve kan basıncınız siz hareketsizken ölçülür ve kaydedilir
Hastanın yatarken, ayakta ve nefes alırken 1 dakikalık aralıklarla EKG'si izlenir.
Hareket halindeyken her 3 dakikada bir tansiyon ve EKG ölçümleri alınır.
Hasta bant üzerinde önce yavaş ve düşük eğimle hareket ettirilir, daha sonra yavaş yavaş tempo artırılarak her aşamada ölçüm alınır.
Test sırasında her 3 dakikada bir hız ve eğimi artırdığınızda nabız, nefes alma, göğüs ağrısı gibi rahatsızlıklar yaşayıp yaşamayacağınıza dikkat edin.
Ortalama 10-15 dakikada test tamamlanır ve hastanın koşu bandından çıkmadan önce son bir kez istirahat EKG'si çekilir.
Efor Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Testin bilimsel doğruluğu %77'ye kadar çıksa da sonuçlar doktor tarafından yorumlanır. EKG kayıtları, hasta şikayetleri ve kan basıncı sonuçları, egzersiz testi sonuçlarının yorumlanmasında yol göstericidir. Negatif test sonucu kalp-damar hastalığına işaret etmez, pozitif sonuç ise kalp anjiyografisine yol açabilir.
Efor testleri hangi durumlarda risklidir?
Bir kişinin yüksek tansiyonu veya kalp ritmini etkileyen başka bir hastalığı varsa, kan basıncında ani yükselme riski vardır. Ayrıca hamile olanlar, kanser tedavisi görenler ve ciddi organ yetmezliği olan kişiler de risk grubuna girebilir.
Efor testi yaparken dikkat edilmesi gerekenler
Çabanın ne anlama geldiği sorusu, yüksek ve düşük tansiyon arasındaki dengede çok önemli bir sorudur. Bu sorunun doğru cevabını bulmak için efor testinden önce talimatları takip etmeniz önerilir. Kollarınızı koşu bandının üzerinde bırakmamanız, herhangi bir şikayetiniz varsa doktorunuza bildirmeniz, egzersiz sırasında olağan dışı durumlarda devam etmemeniz gibi konulara dikkat edilmelidir.
Efor testinin yan etkileri
2.500 kişiden 1'inde görülen nadir kalp krizi
25.000 kişiden 1'inde önemli ölçüde düşük ölüm riski
9,5/10.000 kişide kalp ritmi düzensizliği
Bazı yan etkiler arasında test sırasında ve sonrasında yorgunluk, bayılma hissi, baş ağrısı, nefes darlığı ve mide bulantısı sayılabilir.
Efor Testi İle İlgili Sık Sorulan Sorular
Efor testleri ne sıklıkla yapılmalıdır?
Kalp sorunu yaşayanların öncelikle doktora başvurması gerekir; Frekans derecesi ayrı ayrı belirlenir. Şiddetli kalp hastalığı olan kişilerde doktorunuzun daha sık test yapması gerekebilir.
Efor testinin alternatifleri nelerdir?
Holter testi ve stres ekokardiyografi, işlem ve sonuçların benzerliği açısından alternatif olabilir.
Efor testi kaç dakika sürüyor?
Efor testinin süresi ile ilgili sorunun cevabı "10-15 dakika" olabilir. Ancak normal stres testi değerlerinin HR değerine bağlı olarak 60 ile 100 arasında olması gerekir.
Efor testleri ne sıklıkla yapılmalıdır?
Doktorun değerlendirmesine göre testler tekrarlanabilir.
Efor testi pozitif çıkarsa ne olur?
Olumlu bir sonuç kişinin kalp-damar hastalığı sorunu olduğuna işaret edebilir.
Efor testi negatif çıkarsa ne olur?
Negatif sonuç kişinin EKG değerlerinin normal olduğu anlamına gelir.
Efor testini hangi departman yapıyor?
Kardiyoloji departmanı bununla ilgilenir.
Efor testini hangi bölüm yapar?
Kardiyoloji bölümü bakar.
