Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından yayımlanan "Zorla Yerinden Edilmede Küresel Eğilim 2024" başlıklı rapor, zorla yerinden edilme vakalarının 12 yıl üst üste artarak Mayıs 2024 itibarıyla dünya genelinde 120 milyona ulaştığını belirtti. Bu sayı, Japonya'nın nüfusuna eşdeğer büyüklükte bir insan kitlesinin zorla yerinden edildiğini gösteriyor.
Sudan, Gazze ve Myanmar Öne Çıkıyor
Raporda, Sudan, Gazze ve Myanmar'daki devam eden çatışmaların yeni yerinden edilmeleri tetiklediği ve bu krizlerin acilen çözülmesi gerektiği vurgulandı. Nisan 2023'ten beri Sudan'daki şiddetli çatışmalar, 7,1 milyondan fazla kişinin ülke içinde yerinden edilmesine ve 1,9 milyon Sudanlının komşu ülkelere sığınmasına yol açtı.
Gazze Şeridi'nde 1,7 Milyon Kişi Yerinden Edildi
BM Yakın Doğu'daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nın (UNRWA) tahminlerine göre, 2023'ün sonu itibarıyla Gazze Şeridi'ndeki şiddet olayları nedeniyle yaklaşık 1,7 milyon kişi, yani nüfusun yüzde 75'i yerinden edildi. Raporda, bazı Filistinli mültecilerin birden fazla kez yer değiştirmek zorunda kaldığı da belirtildi.
Suriye: Dünyanın En Büyük Yerinden Edilme Krizi
Suriye, 13,8 milyon kişinin zorla yerinden edilmesiyle dünya genelinde en büyük yerinden edilme krizine sahip olmaya devam ediyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Myanmar'daki şiddetli çatışmalar da milyonlarca kişinin yerinden edilmesine neden oldu.
Ülke İçinde Yerinden Edilme Sayılarında Büyük Artış
Raporda, en büyük artışın çatışmalardan kaçıp kendi ülkelerinde kalan kişilerde yaşandığı belirtildi. Ülke İçinde Yerinden Edilme İzleme Merkezi (IDMC) verilerine göre, bu sayı 68,3 milyona yükseldi ve son beş yılda neredeyse yüzde 50'lik bir artış yaşandı.
Mültecilerin Çoğu Komşu Ülkelerde
BMMYK ve UNRWA'nın yetki alanına giren mültecilerin ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin sayısı 43,4 milyona ulaştı. Mültecilerin büyük kısmı komşu ülkelerde barınıyor ve bunların yüzde 75'i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor. 2023'te dünya genelinde 5 milyondan fazla ülke içinde yerinden edilmiş kişi ve bir milyondan fazla mülteci, ülkelerine geri döndü.
İklim Krizi ve Zorla Yerinden Edilme
Raporda, iklim krizinin zorla yerinden edilmiş insanları orantısız bir şekilde etkilediği belirtildi. İklim değişikliğinin yol açtığı doğal afetler ve kaynak kıtlıkları, yerinden edilmeleri tetikleyen önemli faktörler arasında yer alıyor.
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi'nin Açıklamaları
Raporda görüşlerine yer verilen BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, bu artan rakamların arkasında birçok insanlık trajedisinin yattığını vurguladı. Grandi, "Bu acı, uluslararası toplumu zorla yerinden edilmenin temel nedenleriyle mücadele etmek için harekete geçmeye teşvik etmeli" dedi. Grandi, savaşan tarafların uluslararası hukuka saygı göstermesi gerektiğini belirtti. Çatışmalara, insan hakları ihlallerine ve iklim krizine karşı daha iyi işbirliği ve çabaların olmaması durumunda yerinden edilme rakamlarının artmaya devam edeceğini ve bunun yeni insani krizlere yol açacağını ifade etti.
Mültecilere ve Ev Sahibi Ülkelere Dayanışma Çağrısı
Grandi, "Mülteciler ve onlara ev sahipliği yapan toplulukların dayanışmaya ve desteğe ihtiyacı var. Onlar, dahil olduklarında topluma katkıda bulunabilirler ve bulunuyorlar" dedi. Geçen yıl milyonlarca insanın evlerine döndüğünü hatırlatan Grandi, bunun "önemli bir umut ışığı" olduğunu belirtti.