Çizgisiyle, saygınlığı ve üretkenliğiyle büyük bir kitlede etki yaratan, çok yönlü büyük usta Hıfzı Topuz bugün 100 yaşına girdi.
Topuz’u meslek dünyasından dostları Cumhuriyet’e anlattı. Hıfzı Topuz’un Türkiye’nin iletişim alanında yetiştirdiği ender değerlerden biri olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Emre Kongar, “Cumhuriyetin ilanı ile yaşıt olan Topuz, gazeteciliğin en alt basamaklarından başlamış, en üst yöneticilik düzeyine kadar çıkmıştır” dedi. Topuz’un mesleki örgütlenmede de aktif görev aldığını belirten Kongar, Topuz’un İstanbul Gazeteciler Sendikası başkanlığı yaptığını anımsattı.
"BENİ KONGAR ROMANCI YAPTI"
Emre Kongar
Topuz’un olağanüstü kişiliğinin ve bilgi birikiminin oluşmasında, sadece mesleki yaşam deneyimi değil, eğitim hayatının da payı olduğunun altını çizen Kongar, “Galatasaray Lisesi’nde ve İstanbul Hukuk Fakültesi’nde başladığı, Strazburg Üniversitesi’nde, devletler hukuku ve gazetecilik yüksek lisansı ile sürdürdüğü ve aynı üniversitede gazetecilik doktorası ile tamamladığı eğitimi de Topuz’un gelişiminde büyük bir rol oynamıştır” ifadelerini kullandı. Topuz’un 25 yıla yaklaşan bir süre Paris’te, UNESCO’da “özgür haber dolaşım şefi” olarak uluslararası memur statüsüyle çalıştığını söyleyen Kongar, “Bütün bu renkli ve verimli yaşamı sırasında pek çok da kitap yazmıştır” dedi.
Kitaplarında ödün vermez bir demokrat ve gerçek bir özgürlük savaşçısı kimliğini vurgulayan Topuz’un daha ilk yazısında “Komünistlerin gazetesine yazı yazıyor” diye fişlendiğine değinen Emre Kongar, Topuz’un yazarlık süreciyle ilgili şunları söyledi: “Topuz’u 1998 yılından itibaren bir “roman yazarı” olarak görüyoruz. İlk romanı, kendi büyük büyükannesini anlattığı “Meyyale adlı, biyografiye dayalı ama, aslında dönemin toplumsal ve kültürel ortamını aktardığı kitabıdır. Bu kitabın müsveddesini bir kitabevine vermiş olduğunu ve aradan uzunca bir süre geçtiği halde yanıt alamadığını bana belirtmişti. Bunun üzerine ben de hemen, müsveddeyi geri çekmesini söylemiş ve yayıncım, dostum Erol Erduran’a da bu haberi verip Hıfzı Topuz’un ilk romanının yayımlanması sağlamıştım. Hıfzı sonradan bu olayı ‘Beni Emre Kongar romancı yaptı’ diye anlatmıştı.
Bu kitabın kazandığı büyük başarının ardından Midhat Paşa’yı eksenine oturttuğu Taif’te Ölüm ve Damat Ferit çevresinde anlattığı Paris’te Son Osmanlılar adlı kitapları da art arda yayımlanınca, verimli, olumlu ve onurlu yaşamında ‘tarihsel roman yazarı’ olarak yeni bir aşamaya daha erişti.”
"HAYATININ MERKEZİNDE CUMHURİYET VARDI"
Haluk Şahin
“Hıfzı Topuz bütün hayatı boyunca solda kaldı” diyen, Topuz’un TRT’den çalışma arkadaşı, gazeteci-yazar Prof. Dr. Haluk Şahin, “Paris’te Abidin Dino, Nâzım Hikmet gibi Türk solcularını yakından tanıma fırsatı buldu” diye konuştu. Topuz’un Kurtuluş Savaşı’nın önemine yürekten inandığına değinen Şahin, “Bu nedenle TRT’de bir dizi söyleşi serisi yapmış ve bu seride Kurtuluş Savaşı gazileriyle söyleşiler yapmıştı” sözleriyle Topuz’un bu konudaki girişimlerine işaret etti. Topuz’un hayatının merkezinde Cumhuriyetin temel değerleri olduğunun altını çizen Şahin, “Onun tüm kitaplarında Cumhuriyetin Türkiyesi’nin etkilerini görebilirsiniz” ifadelerini kullandı. Topuz’un gençlikten ve gelecekten hiç umudunu kesmediğini de söyleyen Şahin, “Bu duyarlılık ve motivasyonla etkin kalmayı kendisine görev edindi” dedi.
Hıfzı Topuz ve Haluk Şahin
"ÖRGÜTÇÜ VE ÖNCÜ"
Topuz’un birçok kitabının editörlüğünü yapan yayın koordinatörü Öner Ciravoğlu, “Hıfzı Topuz’un 100. yaşı bize daima aydınlık ufukları muştuluyor” dedi. “Çoğu kitaplarının editörlüğünü yaptığım için metinlerin akışında değinilen olayları yeniden yaşamanın tadına da varıyorum” diyen Ciravoğlu, “Her kitap ön hazırlık ve diyalogla başlar. Metnin akışı boyunca kitabın adının saptanması en keyifli aşamalardan biridir “ifadelerini kullandı.
Öner Ciravoğlu
Topuz’un öncü, yol gösterici ve hedefe bağlanma tutkunu olduğuna dikkat çeken Ciravoğlu, şunları söyledi:
“Hıfzı Topuz’la editörlük çalışmamızın ilk yıllarında Burgazada’da Sait Faik anma toplantısında bir araya gelmiştik. Vapurdan inince Kalpazankaya’ya epey yol vardır. O dönem 80’li yaşlarda olmasına karşın önümüzde yürüyerek bize öncülük etti. Toplum yararına örgütlenmenin önemine dikkat çekerek Türkiye Yazarlar Sendikası’nın genel kurullarına katılmaktan geri durmadı. Ve bugün Hıfzı Topuz, biriktirdiği onca anıyla 100. yaşına geldi. Nice nice yaşlara doğru pırıl pırıl bir bellekle yaşama asılıyor, yapıtlarıyla aydınlatıyor.”
Hıfzı Topuz ve Öner Ciravoğlu
BİR ULU ÇINAR
1923 yılında İstanbul’da doğdu. 1942 yılında Galatasaray Lisesi’nden, 1948 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Strazburg Üniversitesi’nde devletler hukuku ve gazetecilik alanlarında yüksek lisans (1957-59) ve gazetecilik doktorası yaptı (1960). 1947-58 yıllarında Akşam gazetesinde önce istihbarat şefi, sonra yazıişleri müdürü olarak çalıştı. Kurucuları arasında yer aldığı İstanbul Gazeteciler Sendikası’nın başkanlığını da yaptı. 1959’dan 1983’e kadar Paris’te UNESCO Genel Merkezi’nde özgür haber dolaşımı şefi olarak çalıştı. Uluslararası gazetecilik örgütleri arasında mesleksel işbirliği, basın ahlakı, gazetecilik eğitimi ve gazetecilerin korunması projelerini yönetti. Afrika ülkelerinde, Hindistan’da, Filipinler’de gazetecilik eğitimi seminerleri düzenledi. Afrika’da kırsal basın projesini oluşturdu. 1962’de Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin, o zamanki adıyla Basın-Yayın Yüksek Okulu’nun kuruluşu için UNESCO’nun merkezinde ilk projeleri hazırladı. 1974-75 yılları arasında TRT’de radyolardan sorumlu genel müdür yardımcılığı yaptı. 1986’da halen başkanlığını sürdürdüğü İletişim Araştırmaları Derneği’ni kurdu. Vatan, Milliyet ve Cumhuriyet gazeteleriyle çeşitli dergilerde diziler ve inceleme yazıları yazdı. Anadolu, Galatasaray ve İstanbul üniversitelerinin iletişim fakültelerinde basın, radyo-televizyon tarihi, uluslararası iletişim ve siyasal iletişim dersleri verdi.
ÖDÜLLERİ
- 1998 Sertel Demokrasi Ödülü
- 2003 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü
- 2004 Lions Kulüpleri Federasyonu Atatürk Barış Ödülü
- 2005 Osmangazi Üniversitesi Onursal Doktora Ödülü
- 2007 36.Orhan Kemal Roman Armağanı
- 2009 Çağdaş Gazeteciler Derneği Onur Ödülü
- 2012 Yılı Balçova Belediyesi ve Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Aydınlanma Onur Ödülü
Kaynak: www.cumhuriyet.com.tr
