Yıldız Kenter: Türk Tiyatro ve Sinema Dünyasının Parıltılı Yıldızı

Yıldız Kenter, 11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Gerçek adı Ayşe Yıldız olan Kenter, Türk tiyatro ve sinema dünyasının önemli isimlerinden biridir. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı unvanını taşımaktadır. Annesi İngiliz Olga Cynthia, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adını Nadide Kenter olarak değiştirmiştir. Babası ise Türk diplomatı Ahmet Naci Kenter'dir.

Ayşe Yıldız, eğitimine Ankara Devlet Konservatuvarı Yüksek Bölümü'nde devam etmiş ve sınıf atlayarak başarıyla tamamlamıştır. Ardından on bir yıl süresince Ankara Devlet Tiyatrosu'nda görev yapmıştır.

"Rockefeller" bursunu kazanarak Amerikan Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio gibi prestijli kurumlarda oyunculuk ve öğretim konularında çeşitli teknikler üzerine araştırmalar yapmıştır. Ayrıca, Ankara Devlet Konservatuvarı'nda öğretim görevlisi olarak atanmıştır.

1959 yılında Devlet Tiyatrosu'ndan ayrılan Yıldız Kenter, bir yıl süreyle Muhsin Ertuğrul ile çalıştı. Ardından kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile birlikte Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Gelecek yıllarda, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta "Değişen Eğitim Metotları" ve "Oyunculuk Metotları" üzerine çeşitli çalışmalar gerçekleştirdi.

1962 yılında tiyatro alanındaki başarılarından dolayı ‘Yılın Kadını’ seçilen Yıldız Kenter, 1968 yılında İstanbul'da Kenter Tiyatrosu'nun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyunculuğundaki üstün performansıyla üç kez 'Altın Portakal' ödülüne layık görüldü. Sanatını uluslararası arenaya taşıyan Kenter, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs gibi ülkelerde İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.

Yıldız Kenter, kariyeri boyunca 100'ün üzerinde oyun sahneledi. Shakespeare, Çehov, Brecht, Ionesco, Pinter, Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Friel, Neil Simon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi birçok önemli yazarın eserlerini sahneye taşımanın yanı sıra, Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da başarıyla sergiledi ve bu eserlerde sahne aldı.

1984 yılında, İtalyan Kültür Birliği tarafından Roma'da 'Adalaide Ristori' ödülüne layık görülen Yıldız Kenter, 37 yıldan uzun bir süredir sahne hocalığı yapmaktadır. 1989'da Korsika-Bastia Film Festivali'nde 'Hanım' filmindeki performansıyla 'En İyi Kadın Oyuncu' ödülünü kazandı.

Aynı zamanda, 1991 yılında tiyatro sanatına katkılarından ötürü Uluslararası Lions Kulübü tarafından 'The Melvin Jones' ödülü ile ödüllendirildi. Yıldız Kenter, kariyeri boyunca iki kez Ulvi Uraz 'En İyi Kadın Oyuncu', üç kez de Avni Dilligil ödülüne layık görülmüştür.

1994 yılında 'Konken Partisi' oyunundaki Fonsla rolüyle 'Olağanüstü Yorum' ödülüne layık görülen Yıldız Kenter, aynı yıl Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995'te Kültür Bakanlığı tarafından, tiyatro sanatına katkılarından ötürü 'Onur' ödülüne layık görülen Profesör Kenter, aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı 'Mevlâna Kardeşlik ve Barış Ödülü'ne de layık görüldü.

1996 yılında, Magazin Gazetecileri Derneği tarafından 'Ramiz ile Jülide'deki Jülide rolü için 'En İyi Kadın Oyuncu' ödülüne layık görülen Yıldız Kenter, 19 Mayıs 1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu tiyatro sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülünü Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.

1998 yılında Ankara Sanat Kurumu tarafından 'Yılın Kadın Sanatçısı' ödülüne layık görülen Kenter, aynı yıl Muhsin Ertuğrul'a yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı onur ödülü verildi. Ayrıca, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü ile 'Martı' adlı oyundaki Madam Arcadina rolüyle 1999 Afife Tiyatro Ödülleri'nde 'En İyi Kadın Oyuncu' ödülünü kazandı.

Rol Aldığı Tiyatro Oyunları:

  • 2007 – Ben Anadolu : Güngör Dilmen – Kent Oyuncuları
  • 2006 – Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson – Kent Oyuncuları
  • 2005 – Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz – Kent Oyuncuları
  • 2004 – Oscar ve Pembeli Meleği : Eric Emmanuel Schmitt – Kent Oyuncuları
  • 2002 – Sırça Kümes : Tennessee Williams – Kent Oyuncuları
  • 2001 – Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter – Kent Oyuncuları
  • 2000 – Nükte : Marget Edson – Kent Oyuncuları
  • 1998 – Martı : Anton Çehov – Kent Oyuncuları
  • 1990 – Harold ve Maude : Colin Higgıns – Kent Oyuncuları
  • 1969 – Salıncakta iki kişi : William Gibson – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1959 – Hamlet : William Shakespeare – İstanbul Şehir Tiyatrosu
  • 1958 – Öfke : John Osborne – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1957 – Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1957 – Çöl Faresi : Ladislas Fodor – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1956 – Yağmurcu : N. Richard Nash – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1956 – Misafir (oyun) : Fritz Schweiger – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1956 – Finten : Abdülhak Hamit Tarhan – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1954 – Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1954 – Maria Stuart : Friedrich Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1954 – Şatoya Davet : Jean Anouilh – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1954 – 1957 – Onunikinci Gece : William Shakespeare – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1953 – Lady Frederick : W. Somerset Maugham – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1953 – Gelin (oyun) : Emile ZolaMarcelle Maurette – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Fatih (oyun) : Nazım kurşunlu – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Ramak Kaldı : Thornton Wilder – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Gölgeler) : Ahmet Muhip Dranas – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1952 – Elektra : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1951 – Öteye Doğru : Sutton Vane – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1951 – Miras (oyun) : Augustus Goetz – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1950 – Hile ve Sevgi : Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1949 – Yalancı : Carlo Goldoni – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1949 – Kıskançlar : Oktay RıfatMelih Cevdet Anday – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1949 – Peer Gynt : Henrik İbsen – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1949 – Scapin’in Dolapları : Molier – Ankara Devlet Tiyatrosu
  • 1949 – Antigone : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu

Rol Aldığı Filmler ve Diziler:

  • 2008 – Mevlana Aşkı Dansı
  • 2007 – Beyaz Melek
  • 2005 – Sen Ne Dilersen
  • 2005 – Saklambaç(dizi)
  • 2002 – Aşk ve Gurur(dizi)
  • 2001 – Büyük Adam Küçük Aşk
  • 1999 – Güle Güle
  • 1996 – Ablam
  • 1990 – Uğurlugiller (dizi)
  • 1988 – Hanım
  • 1983 – Zulüm
  • 1974 – Kartal Yuvası
  • 1974 – Kızım Ayşe
  • 1974 – Bir Ana Bir Kız
  • 1972 – Fatma Bacı
  • 1971 – Anneler ve Kızları
  • 1971 – Elmacı Kadın
  • 1967 – Yaşlı Gözler
  • 1966 – Pembe Kadın
  • 1965 – İsyancılar
  • 1964 – Ağaçlar Ayakta Ölür
  • 1951 – Vatan İçin

 Yıldız Kenter'ın geniş bir repertuvara sahip olduğunu ve birçok önemli oyun ve filmde yer aldığını bu başlıklara bakarakta söyleyebiliriz.