Avrupa Birliği ülkeleri, Norveç ve İsviçre'ye Türk vatandaşları tarafından yapılan iltica başvurusu tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.
Türkiye gibi Avrupa Birliği'ne aday ülkeler olan Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Moldova vatandaşlarından gelen iltica taleplerindeki artış da dikkat çekti.
Avrupa Birliği normalde güvenli olarak kabul edilen ve uluslararası koruma talebi için uygun olmayan ülkelerden gelen iltica başvurularında yaşanan artıştan endişeli. Özellikle Hindistan, Bangladeş, Fas, Mısır ve Peru'dan gelenlerin yaptığı başvurularda patlama yaşandı.
Avrupa Komisyonu 2022 yılındaki iltica başvurularının 924 bine ulaşarak 2016'dan beri en yüksek seviyeye çıkacağını tahmin ediyor. Sınırlardan düzensiz geçişlerinde üçe katlanara 330 bine çıkması bekleniyor.
Stokholm'de yapılan iki günlük gayriresmi toplantıda Avrupa Komisyonu'nun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Ylva Johansson "Düzensiz gelişlerin üç katı kadar iltica başvurusu alıyoruz ve bu kabul kapasitelerini zorluyor," ifadelerini kullanırken bunların bir çoğunun uluslararası korumaya ihtiyacı olmayan kişiler olduğunu vurguladı.
Avrupa Birliği İltica Ajansı (EUAA) verilerine göre AB ülkeleri, Norveç ve İsviçre'ye sadece kasım ayında 105 bin 970 iltica bavurusu yapıldı.
Bu başvurularda ilk sırayı 17 bin 739 ile Suriyeliler alırken onu 14 bin 877 ile Afganistan vatandaşları, 8 bin 342 ile Türk vatandaşları, 4 bin 884 ile Kolombiya vatandaşları ve 4 bin 350 ile Venezuelalılar takip etti.
Bangladeş, Fas, Gürcistan, Mısır, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Peru vatandaşlarının başvuruları da kasımda rekor kırdı.
Ukrayna'dan gelen 4 milyonun üzerindeki göçmen ise bu istatistiklerde yer almıyor. Ukraynalılar Geçici Koruma Yönetmeliği kapsamında değerlendiriliyor.
AB ülkelerinde ilk defa başvurular ve temyize gidenler de dahil olmak üzere 850 bin civarıda başvuru bulunuyor.
Johansson bu başvuruların yüzde 60'ından fazlasının "negatif" sonuçlanacak durumda olduğunu ve AB topraklarını terk etme kararı çıkacağını belirtti.
'Ulusal sistemler üzerindeki baskı artıyor'
Fakat birlik ülkeleri negatif sonuçlanan başvuru sahiplerini kendi ülkelerine ya da aktarma yaptıkları ülkelere geri göndermekte zorlanıyor. 2022 yılında kayıtlı düzensiz göçmenler arasında geri dönme oranı yüzde 21'de kaldı.
Bu nedenle içişleri bakanları AB Vize Kanu'nun geri kabul konusunda işbirliği yapmayan AB dışı ülkelere yaptırım uygulanmasını öngören 25a maddesinin kullanımıyla ilgili bir çalışma talep edebilir.
Johansson da etkin bir geri gönderme politikasının başlangıçta gereksiz olan başvuruların azalması için caydırıcı bir önlem olacağını savunuyor.
Ajansın kasım ayı raporunda "Eski başvurular ve yeni başvurulardaki olağanüstü artış ulusal sistemler üzerindeki baskıyı artırıyor," ifadeleri yer aldı.
Güvenli ülkeler
Uluslararası kanunlara göre kendi ülkesinde zulüm, cinsel şiddet, işkence, ayrım ve insanlık dışı muamele ile karşılaşma riski bulunanlara koruma sağlanması gerekiyor.
Ama AB üyesi ülkeler eğer bir kişinin orantısız cezalandırma yapılmayacağından emin olunan ve yeterli insan hakları güvencesine sahip olduğu kabul edilen ve demokratik "güvenli ülkelerden" geldiğini tespit etmesi halinde başvuruyu reddetme hakkı bulunuyor.
Fakat her ülke kendi "güvenli ülke" tanımlamasını yaptığı için örneğin Almanya'da güvenli ülke olarak kabul edilen bir yer İtalya'da güvenli kabul edilmiyor olabiliyor.
