Birçok uluslararası gözlemci, Kremlin'in 27-28 Temmuz'da yapılacak Rusya-Afrika zirvesinden birkaç gün önce böyle bir karar vermesini şaşkınlıkla karşıladı.
Temmuz 2022'de yürürlüğe girmesinden bu yana üç kez yenilenen anlaşma, kargo gemilerinin Ukrayna limanları Odessa, Çornomorsk ve Yuzhni/Pivdennyi limanlarına güvenli bir koridordan ulaşmasını sağlıyordu.
Kenya hükümeti, Rusya'nın kararını "sırtından bıçaklama" olarak tanımlarken, etkilerinin Afrika Boynuzu'ndaki ülkeleri orantısız bir şekilde etkilediğini söyledi.
Tahıl ticaretindeki problemler, halihazırda Afrika'daki gıda dağıtım ağı üzerinde büyük bir baskı yaratmış, milyonlarca kişiyi gıda sıkıntısıyla baş başa bırakmış ve fiyatları artırmıştı.
Gıda güvenliği nasıl etkilenecek?
Somali, Kenya, Etiyopya ve Güney Sudan'da 50 milyondan fazla kişi, üst üste gelen kuraklık nedeniyle gıda yardımına ihtiyaç duyuyor.
BM, tahıl anlaşmasının bu ülkelere 625 bin ton insanı gıda yardımı yapılmasını sağladığını belirtiyor.
Dünya Ticaret Örgütü Başkanı Ngozi Okonjo-Iwela "Karadeniz'deki gıda, yem ve gübre ticareti, dünya gıda fiyatlarının istikrarında yaşamsal önemde. En çok yoksul ülkelerin ve yoksul insanların sorun yaşadığını görmek üzücü" dedi.
BM Gıda ve Tarım Örgütü de (FAO) anlaşmanın Temmuz 2022'den bu yana gıda fiyatlarında % 11,6 düşüş sağladığını söylüyor.
Şimdi bütün bunların hızla alt üst olacağı kaygıları var.
Addis Ababa Üniversitesi'nden kamu politikası uzmanı Dr. Constantinos "Pazar dinamikleri derhal değişecek. Pazarlar daima yeni olanı takip eder" dedi.
"Bu duyuru yapılır yapılmaz, tahıl tüccarları fiyatlarını artıracak, ülkeler gıda stoku yapacak ve ülkelerinden gıda ihracatını yasaklayacaklar."
Artan gıda fiyatları ve geçim zorluğu nedeniyle Kenya'da ölümlü protestolar yaşandı.
Ekonomistler, daha genel anlamda ekonomik görünüm konusunda da uyarılar yapıyor.
Dr. Constantinos "Ülkeler Rusya'dan buğday, bitkisel yağ ve gübre ithalatında çok ciddi sorunlar yaşayacak. Tabii mülteciler ve Afrika'da özellikle ülkelerinde yerlerinden olmuş insanlar gibi peş peşe gelen sorunlar da var" dedi.
Rusya anlaşmaya geri döner mi?
Rusya lideri Vladimir Putin, Moskova'nın pozisyonu hakkında net konuştu ve Batı kısıtlamalarını kaldırır ve mali faaliyetlere geri dönerse, anlaşmaya geri döneceğini söyledi.
Putin, bu yanıtı, sorunun çözülmesi için girişilen yoğun küresel baskı ve diplomatik çabalar karşılığında verdi.
BM, Türkiye ve Avrupa Birliği'nin öncülüğündeki uluslararası paydaşlar ve bazı Afrika ülkeleri, gıda güvenliğini garanti altına alacak bir çözüm için Rus yetkililerle görüşmeler yaptı.
Karar, Rusya'nın Afrika'daki destek arayışını etkiler mi?
Rusya, anlaşmadan çekilerek Afrika'daki ortaklarıyla ilşkilerin etkilenmesi ve hatta zarar görmesi riskini aldı.
Rusya-Afrika zirvesi 27-28 Temmuz'da St. Petersburg'da yapılacak. 14 Afrika ülkesi, gıda ithalatlarının yarısında Rusya ve Ukrayna'ya bağımlı.
Rusya, Libya'dan Mali'ye, Orta Afrika Cumhuriyeti'nden Mozambik'e ve diğer ülkelerde de yaşanan gerilimlere sık sık müdahil oluyor.
