İsrail'de yeni Başbakan Binyamin Netanyahu'nun dindar Yahudi ve aşırı sağcı partilerle kurduğu yeni hükümet 29 Aralık 2022'de Meclisten güvenoyu alarak göreve başladı. Ancak o günden bu yana İsrailliler, Habima Meydanı'nda toplanarak hükümetin "yargıyı zayıflatma" girişimlerini ve aşırı sağcı politikalarını protesto ediyor.
Ayrımcı politikalarıyla bilinen partilerle kurulan yeni koalisyon hükümeti, İsrail siyasi tarihinin "en aşırı sağcı" hükümeti olarak görülüyor.
Netanyahu öncülüğündeki aşırı sağcı hükümetin politikaları Batılı müttefikleri tarafından da endişe ile karşılanıyor.
Peki tepkilere neden olan ve mahkemelerin yetkisini zayıflatan yargı reformunda neler var?
Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin adımı, yargının bazı yetkilerini Meclis'e devretmeyi öngörüyor. Bu da Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı mekanizması arasında gerilime yol açıyor.
Adalet Bakanı Levin 5 Ocak'ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran, yargının hakimlerin seçimi üzerindeki etkisini azaltan ve Meclisin mahkeme kararlarını geçersiz kılmasına izin veren bir yasa planladıklarını duyurmuştu.
Yeni yargı planına göre, koalisyon hükümeti, yargı mensuplarını atama komitesinde şu an 9 olan üye sayısını 11'e çıkaracak ve bu üyelerin 7'sini kendisi seçecek. Bu üye çoğunluğu, hükümetin, yargıçların atanmasında tek söz sahibi olacağı anlamına geliyor.
Ayrıca Netanyahu hükümetinin, daha önce yolsuzluktan hüküm giymiş koalisyon ortağı Arye Deri'nin bakan olarak görev yapmasına izin veren tartışmalı yasayı onaylaması da kamuoyunda tepkilere yol açmıştı.
Deneyimli bir siyasetçi ve Netanyahu'nun yakın müttefiki olan Deri, kısa bir süre önce vergi kaçakçılığından hüküm giymiş ve ertelenmiş hapis cezası almıştı.
Hükümet ayrıca bakanlıklardaki hukuk müşavirlerini artık başsavcıya hesap vermeyecek siyasi atamalara dönüştürmek istiyor.
Sağcı hükümetin kapsamlı reform hazırlığı eleştirmenler tarafından anti-demokratik olarak görülüyor.
Tel Aviv'deki protestolara katılan İsrail'in eski başbakanlarından ve eski genelkurmay başkanlarından Ehud Barak, Netanyahu'nun önerilerinin yargı sistemini "mahfedeceğini" söyledi ve 'buna izin vermeyeceklerini' dile getirdi.
