Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) 2023 seçimleri öncesi bir anlamda “mali sicil temizliği” yolunu da açacak nitelikteki torba yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Öğrenim kredisi borç faizileri ile 2 bin liranın altındaki icra takibindeki borçların silinmesi, kur orumalı mevduat sistemi uygulamasının süresini 1 yıl uzatılmasını içeren yasa, çek senet, kredi kartı borçlarını yapılandırıp, ödeyenlerin “kara listeden” çıkarılmasının da yolu açılıyor.
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasayla getirilen bazı önemli düzenlemeler şöyle:
Yenilenebilir enerjide vergi muafiyeti 25 kilovattan 50 kilovata çıkarılıyor. Buna göre Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı veya cephelerinde, kurulu gücü azami 50 kilovata kadar elektrik enerjisinden ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar gelir vergisinden muaf olacak.
Gelir vergisinden istisnalar kapsamında, işverenlerce, iş yerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 lirayı aşmayan kısmı istisna kapsamında olacak.
Öğrenim kredisi borcu faizsiz ödenecek
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle, öğrenim kredisi alanların kredi faizleri silinecek. Öğrenim kurumundan mezun olan veya herhangi bir nedenle ilişiği kesilenler, 2 yıl sonra başlamak üzere, kredi aldığı kadar sürede aylık olarak borcunu ödeyebilecek. Ödemenin askerlik dönemine denk gelmesi halinde, borçlunun talebi üzerine, herhangi bir ilave yapılmaksızın askerlik döneminin sonuna kadar kredi borcu ertelenecek. Maddi veya hukuki nedenlerle takibinde yarar bulunmayan ve yılları bütçe kanunlarında gösterilen miktarları aşmayan kredi borçları silinecek.
Gerçeğe aykırı sağlık raporu kullanımı nedeniyle yapılan ödemeler hariç olmak üzere, 65 yaş üstü kişilere yapılan yersiz ödemeler tahsil edilmeyecek, yapılan yersiz ödemeden kaynaklı ceza ve faizleri silinecek. Usulsüz olarak aylık ödenen bu kişiler hakkında herhangi adli, idari, icrai takibat da yapılmayacak. Evde bakım yardım ödemeleri için de aynı prosedür uygulanacak.
İntörn doktorlara asgari ücret
Devlet üniversitelerinin tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakültelerindeki intörn öğrencilere 2 yılı geçmemek koşuluyla asgari ücret tutarında, vakıf üniversitelerinde ise 4702 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenecek. Bu ödemeden herhangi bir vergi kesilmeyecek.
Turizmi Teşvik Kanunu'nda yapılan değişiklikle, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ücretsiz girişli günübirlik tesisler, Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü veya iştiraki şirketler tarafından işletilebilecek, üçüncü kişilere devredilemeyecek ve işlettirilemeyecek.
Bakanlık ve işverene Covid-19 işlemleri koruması
Covid-19 sürecinde işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler ile nakdi ücret desteği işlemleri hakkında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile İş ve İşçi Bulma Kurumu personeline herhangi bir sorumluluk yüklenemeyecek. Bu kapsamda Kovid-19 nedeniyle ödenen kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler ile nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin başvuruda bulunduğu işveren tarafından fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene uygulanan idari para cezalarından, yasanın yürürlük tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar silinecek.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), bir banka ya da banka grubu için faaliyet konuları bazında sınırlama veya kısıtlamalar getirmek suretiyle faaliyet izni vermeye yetkili olacak. Bankaların müşterilerine sundukları hizmetlerin güvenli ve kesintisiz bir şekilde sürdürülmesinde önemli yeri bulunan hizmet sağlayıcıların uymaları gereken usul ve esasları belirleme yetkisi BDDK'ye veriliyor.
AYM Başkan ve üyeleri için düzenleme
Anayasa Mahkemesi başkan ve üyelerinin zorunlu emeklilik yaşından önce görev sürelerinin dolması halinde, AYM’ye atanmadan önceki görevlerine dönmesinin yolu açıldı. Buna göre Anayasa Mahkemesinin, zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan başkanı ve Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Başkan ve üyeleri arasından seçilen üyeleri herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve boş kadro şartı aranmaksızın, kalan görev sürelerini tamamlamak üzere geldikleri üyelik görevine geri dönecekler, boşalan ilk üye kadrosu kendilerine tahsis olacak.
Kur Korumalı Mevduat 1 yıl uzatılıyor
Geçen yıl yaşanan döviz krizinin ardından uygulamaya konulan “kur korumalı mevduat” sistemi uygulamasının süresi 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı.
Kaçak akaryakıtın tasfiyesine ilişkin iş ve işlemler, Hazine ve Maliye Bakanlığının taşra teşkilatı olan defterdarlıklar yerine yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları tarafından yerine getirilecek. Satışı yapılarak tasfiye edilen kaçak akaryakıtın bedeli, ilgili il özel idaresinin veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığının bütçesine gelir kaydedilecek.
Covid-19 salgını sürecinde maske takmadıkları veya sokağa çıkma yasağını ihlal ettikleri için için verilen para cezalarının tahsilinden vazgeçiliyor. Ancak şimdiye kadar tahsil edilenlere de paraları iade edilmeyecek. AKP yönetcilerinin verdiği bilgiye göre maske takmama veya sokağa çıkma yasağı ihlali nedeniyle kesilen 2,7 milyor liralık ceza tahsil edilmeyecek.
Kara liste temizlenecek
Karşılıksız çıkan çeki protesto edilmiş, senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri “kara liste”ye alınanlar için de bir anlamda “sicil affı” getiriliyor. Buna göre bu borçları nedeniyle, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezine bildirilen kişilerin ve kredi müşterilerinin, borçlarının ödenmesi geciken kısmının 1 Haziran 2023'e kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, kara listeden çıkarılacaklar. Bu borçların anapara veya taksit ödeme tarihi 1 Ekim 2022'den önce olacak.
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle idari para cezası alt ve üst sınırları güncellendi. Alt ve üst sınırları belirtilen idari para cezalarının uygulanmasında Ticaret Bakanlığınca ceza tutarı belirlenirken işlenen kabahatin haksızlık içeriği, tekrarı ve sayısı, kabahat dolayısıyla elde edilen menfaatin ve neden olunan zararın büyüklüğü ile failin kusuru ve ekonomik durumu gibi hususlar dikkate alınacak.
Fiziki veya elektronik ortamda yasa dışı şekilde her türlü eşya piyangosu, şans oyunları ve müşterek veya benzeri oyunları oynatanlar veya oynanmasını sağlayanlara 3 yıl ile 6 yıl arası hapis cezası ile suçun ağırlığına göre adli para cezaları uygulanabilecek. Bu oyunları oynayanlara ise mülki idare amirleri tarafından 5-20 bin lira arası para cezası kesilebilecek.
Turizm payı alınan işletmelerin turizm payı oranları azaltılıyor. Buna göre, turizm payı, bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden, Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden ve deniz turizmi tesislerinden binde 7,5 yerine binde 5; seyahat acenteleri ve hava yolu işletmelerinden on binde 7,5 yerine on binde 5 oranında alınacak. Bu düzenleme, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
2 bin liranın altındaki borçlar silinecek
İşverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğal gaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30 Haziran 2023 tarihine kadar ilave olarak yapılan aylık 1000 lirayı aşmayan ödemeler, prime esas kazanca dahil edilmeyecek ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanmayacak.
Elektrik, su, doğal gaz ve telefon gibi temel ihtiyaç abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan 2 bin liranın altındaki borçlar silinecek, bu borçlar, “değersiz alacak” kategorisine alınacak. Söz konusu değersiz alacaklar işletme kayıtlarından çıkarılacak. Ayrıca, varlık yönetim şirketlerinde bulunan 2 bin 500 liranın altındaki borçlar da silinecek.
Gümrük Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtları Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getiren hak sahipleri tarafından gümrük idaresine bilgi verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması durumunda usulsüzlük cezası uygulanacak. Yapılan bu değişiklikle taşıtın marka, model ve yaşına göre değişmekle birlikte, yüksek uygulanan cezaların indirilmesi hedefleniyor.
Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna tutulacak.
Kaynak: www.bbc.com
