Türkiye'nin İstiklal Caddesi'nde 13 Ekim'de meydana gelen terör saldırısının ardından Irak ve Suriye'nin kuzeyinde gerçekleştirdiği hava operasyonları uluslararası alanda dikkat çekti. Fransa'nın Ürdün'de bölge ülkeleriyle Irak'ın egemenliği konusunda 20 Aralık'ta düzenlenecek bir zirveye katılması bekleniyor.
Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 4 Aralık'ta Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile telefon görüşmesi yaptığı belirtilerek, "Irak, egemenliğine ve istikrarına yönelik tehdit ve saldırılar karşısında ve terörle mücadelesinde Fransa'nın desteğine güvenebilir" denildi.
Zirvenin Türkiye'nin Suriye ve Irak'ın kuzeyine yaptığı operasyonlara karşı düzenleneceği şeklinde algılandı. Irak, Ürdün ve Mısır Dışişleri Bakanları ortak açıklamalarında Türkiye ve İran'ın da zirveye katılacaklarını umduklarını belirtti.
İlk defa 2021'de "Bağdat İş Birliği ve Ortaklık Konferansı" olarak Irak'ın başkentinde düzenlenen zirveye Türkiye katılmıştı. Türkiye'nin Paris Büyükelçiliğinden bir yetkili euronews Türkçe'ye yaptığı açıklamada Ankara'nın katılımı olmadan böylesi bir zirvenin 'ölü doğacağı' yorumunda bulundu.
"Bagdad II" isimli zirve Ölü Deniz kıyılarındaki Hussein Bin Talal kongre merkezinde düzelenecek. Katılımcı ükeler Irak'ın yanı sıra Mısır, Ürdün, Fransa Türkiye, Suudi Arabistan, İran, Katar, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Oman ve Bahreyn'in de katılımı bekleniyor.
Elysee Sarayı'na göre zirvenin amacı "Irak'ın istikrarını, güvenliğini ve refahını desteklemek ve bölge ülkeleriyle küresel ısınma ve gıda güvenliği gibi ortak sorunları" ele almak.
Fransız Uluslararası i̇li̇şki̇ler Ensti̇tüsü'nde araştırmacı ve Çağdaş Türkiye ve Orta Doğu Programı Başkanı Dorothée Schmid, zirveyle ilgili "Macron'un imajına yaraması dışında bir faydasının olup olmayacağı konusunda emin olmadığını" belirtiyor.
euronews Türkçe'ye konuşan Schmid, sınırlarında son 20 yıldır sorun yaşayan Türkiye'nin 'Orta Doğu siyasetinde tecrübeli' olduğunu söyledi.
Türkiye-Fransa ilişkileri
Fransa ile Türkiye son dönemde Suriye'nin yanı sıra Dağlık Karabağ, Kıbrıs ve Libya gibi birçok meselede karşı karşıya geldi.
Macron, Ankara'yı zaman zaman Afrika'da "Fransa düşmanlığı ve Fransa karşıtı propaganda yürütmekle" suçluyor.
Fransa'nın Uluslararası ve Stratejik İlişkiler Enstitüsü Direktör Yardımcısı ve Türkiye - Kaçınılmaz Bir Ortak kitabının yazarı Didier Billion, Schmid gibi zirvenin zamanlamasını sorguluyor.
euronews'e konuşan Billion, Rusya-Ukrayna savaşının Fransa-Türkiye rekabetini daha ileri bir noktaya taşıdığını, Türkiye'nin son dönemde tahıl anlaşması ve mahkum değişimine arabulucuk yaparak öne çıktığını belirtiyor.
Billion, "Macron'un oynamak istediği rol Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından oynanıyor" diyor.
Türkiye - Fransa ilişkilerini de değerlendiren araştırmacı "İki ülke ilişkileri iki yıl öncesine göre daha iyi, ancak bu yeterli değil. Bir ilişkinin temeli, [Ukrayna savaşı gibi] belirli konuları ele almak ve çok somut işbirliği politikaları uygulamaktır. Bu ilişkiyi düzeltmenin tek yolu bu" dedi.
- Bağdat İş Birliği ve Ortaklık Konferansı yoğun güvenlik önlemleri altında başladı
- Macron: ABD çıksa bile Bağdat isterse Fransız askeri Irak’ta kalmaya devam eder
Schmid ise Paris'in Ankara ile stratejik bir rekabet ilişkisine sahip olduğunu belirterek Fransa, Türkiye'nin rolünü, gücünü ve yerini küçümsüyor" diyor.
Türkiye-AB ilişkileri
Her iki araştırmacı da Türkiye'nin Avrupa Birliğine girme sürecinde yakın bir gelecekte bir ilerleme öngörmüyor.
Türkiye'nin AB ile sıkı bir pazarlık içinde olduğunu belirten Schmid, Türkiye'nin 'stratejik hedefi'nin AB olduğunu ancak gelecekle ilgili stratejisinin belirsiz olduğunun altını çizdi.
"Türkiye'nin gündeminin ne olduğu hakkında hiçbir fikrimiz yok" diyen Schmid, "Erdoğan için öncelik cumhuriyetin yüzüncü yılı, Türkiye'yi dönüştürdüğünü ve Türkiye'nin efendisi olduğunu göstermek. Dış politika, iç politikanın hizmetine kullanılıyor" ifadelerini kullandı.
Billion ise Türkiye-AB ilişkileri konusunda gerçekçi olunması gerektiğini belirtiyor ve AB sürecinin 10-15 yıldan önce tamamlanamayacağını öngörüyor.
Fransız araştırmacıya göre ilişkilerde zorluklar bulunsa da iki taraf da işbirliği içinde olmaya mecbur:
"Türkiye sevilse de sevilmese de onunla çalışmak şart"
